روسیه در قبال جنگ غزه، سیاست موازنه مثبت را دنبال میکند‌

آغاز دور جدید از جنگ میان فلسطینیان و اشغالگران قدس در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به حدی گسترده شد که میتوان گفت تمامی بازیگران مهم منطقه‌ای و جهانی در آن به نوعی نقش ایفا کرده‌اند.
یکی از این بازیگران مهم بین المللی کشور روسیه است که به گفته‌ی آقای رامین آریان راد پژوهشگر روابط بین الملل، مسکو در قبال جنگ غزه سیاست موازنه مثبت را ایفاد میکند.
برای بررسی بیشتر موضوع گفتگویی را با این پژوهشگر روابط بین الملل ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه مطالعه می‌فرمایید.

اقتصاد ملی: آقای آریان راد، شما روابط روسیه با فلسطین و رژیم صهیونسیتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آریان راد: روسیه از دیرباز روابط دیپلماتیک نزدیکی با فلسطین و جهان عرب داشته است. در دوره شوروی، این کشور یکی از حامیان اصلی جنبش‌های ضد استعماری در جهان سوم بود و از تأسیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) پشتیبانی می‌کرد. اما پس از فروپاشی شوروی، سیاست‌های روسیه نسبت به خاورمیانه دچار تغییراتی شد و روابط این کشور با اسرائیل به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و فناوری تقویت شد.

روسیه همواره از حق فلسطینی‌ها برای داشتن یک دولت مستقل حمایت کرده است. از سوی دیگر، روابط آن با اسرائیل نیز به‌دلیل مهاجرت یهودیان روسی‌تبار به اسرائیل و همکاری‌های دو طرف در زمینه‌های مختلف، گسترش یافته است. در این چارچوب، روسیه در تلاش بوده که میان حمایت از حقوق فلسطینیان و حفظ روابط استراتژیک با اسرائیل تعادل برقرار کند.

اقتصاد ملی: منظور از برقراری تعادل چیست؟

آریان راد: یعنی روسیه در قبال فلسطین و اسرائیل به نوعی از سیاست موازنه مثبت پیروی می‌کند. روسیه تلاش می‌کند تا روابط خود را با هر دو طرف، یعنی فلسطین و اسرائیل، به شکل متعادل حفظ کند و از جانبداری کامل از یکی از طرفین خودداری نماید.
روسیه از یک سو روابط قوی و تاریخی با فلسطینیان دارد و از حامیان قدیمی آنها در چارچوب سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی است. این کشور بر حقوق فلسطینیان در ایجاد دولت مستقل تاکید کرده و در گفتگوهای صلح خاورمیانه نقش فعال دارد.
از سوی دیگر، روسیه روابط خود را با اسرائیل نیز بهبود بخشیده است، به ویژه در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و تکنولوژیکی. روسیه همکاری‌های امنیتی و نظامی با اسرائیل دارد و تلاش می‌کند تنش‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در سوریه، را مدیریت کند به‌گونه‌ای که روابطش با اسرائیل آسیب نبیند.
این رویکرد روسیه باعث شده که این کشور بتواند نقش میانجی‌گرانه‌تری در منازعات خاورمیانه ایفا کند و از هر دو طرف بهره‌مند شود، بدون اینکه در تعارض مستقیم با یکی از طرفین قرار بگیرد. این تلاش برای حفظ تعادل در روابط با اسرائیل و فلسطین نشان‌دهنده سیاست موازنه مثبت روسیه است.

اقتصاد ملی: آیا ممکن است مانند جنگ سوریه، این بار نیز در جنگ غزه، بین ایران و روسیه منافع مشترکی وجود داشته باشد که منجر به دخالت نظامی روسیه در این جنگ گردد؟

آریان راد: به چند دلیل مهم، امکان ورود نظامی روسیه به ماجرای غزه غیر متحمل است.

نخست، اینکه معمولا روسیه در قبال منازعات منطقه‌ای به ویژه در خاورمیانه سعی نموده سیاست دیپلماسی و میانجیگری را دنبال کند. مگر آنکه جنگ با منافع مستقیم روسیه درگیر باشد. مثل جنگ سوریه که در کنار ایران به آن ورود کرد.
دوم، همانطور که گفتم روسیه طی سالیان گذشته سعی کرده روابطی متوازن با هر دو طرف درگیری داشته باشد و خواهان بر هم خوردن این توازن نیست.
سوم، حساسیت بین‌المللی روی جنگ غزه زیاد است. ورود روسیه میتواند بیش از گذشته غربی‌ها به ویژه آمریکا را پشت سر اسرائیل متحد کند.
چهارم، روسیه هم اکنون درگیر جنگ فرسایشی با اوکراین است و تمرکز نظامی خود را بر این جنگ گذاشته است که بعید است بخواهد در بازه زمانی فعلی جبهه جدیدی بگشاید.

اقتصاد ملی: به عنوان سئوال آخر، به نظر شما آیا مقامات ایرانی با مقامات روسیه در این ارتباط که آنها همچون جنگ سوریه به جنگ غزه هم ورود کنند، صحبت کرده‌اند؟

رامین آریان راد: قطعا صحبت‌هایی در این زمینه بین مقامات دو کشور رد و بدل شده اما بعید است ایران در این زمینه تقاضای کمک کرده باشد. ضمن اینکه در صورت ابزار این موضوع از سوی مقامات ایرانی، بعید است روسیه با شرایطی که خدمتتان عرض کردم به این جنگ ورود کند.