افزایش 57 درصدی دستمزد کارگران چه تاثیری بر اقتصاد خواهد داشت؟
سایه روشن دستمزد و تورم در سال ۱۴۰۱
حداقل دستمزد سال آینده کارگران ۵۷.۴ درصد افزایش یافت. چهارمین نشست تعیین دستمزد شورای عالی کار با حضور نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت تشکیل شد و درنهایت اعضای شورای عالی کار، حداقل دستمزد سال آینده کارگران را ۵۷.۴ درصد افزایش دادند. بر این اساس حداقل دستمزد سال ۱۴۰۱ از دو میلیون و ۶۵۵ هزار تومان […]
حداقل دستمزد سال آینده کارگران ۵۷.۴ درصد افزایش یافت. چهارمین نشست تعیین دستمزد شورای عالی کار با حضور نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت تشکیل شد و درنهایت اعضای شورای عالی کار، حداقل دستمزد سال آینده کارگران را ۵۷.۴ درصد افزایش دادند. بر این اساس حداقل دستمزد سال ۱۴۰۱ از دو میلیون و ۶۵۵ هزار تومان به ۴ میلیون و ۱۷۹ هزار تومان افزایش یافت. شورایعالی کار درباره حق مسکن و بن خواربار نیز تصمیم گیری کرد. مبلغ بن خواربار کارگران را ۸۵۰ هزار تومان و حق مسکن را ۶۵۰ هزار تومان تعیین کرد اما مصوبه مهم شورا در خصوص میزان سایر سطوح مزدی بود که آن را تا ۳۸ درصد بالا برد. با افزایش ۵۷.۴ درصدی حداقل دستمزد پایه حقوق کارگران از دو میلیون و ۶۵۵ هزار تومان به ۴ میلیون و ۱۷۹ هزار تومان رسید و با محاسبه مبلغ حق مسکن، بن خواربار و حق اولاد به بیش از ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرد. بهگفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی قدرت خرید جامعه کارگری در سال آینده ۹ درصد افزایش مییابد. این اعداد و ارقام خلاصه وضعیت دریافتی کارگران در سال آینده را به نوعی تصویر می کند. اما آیا این افزایش حقوق کارگران به سود آنها خواهد بود یا با توجه به آینده نامشخص اقتصادی، فرصتی برای کارفرمایان ایجاد می کند که از تعداد نیروهای کار درگیر در مجموعه های اقتصادی خود بکاهند.
با اعلام افزایش ۵۷ درصدی دستمزد کارگران در سال آینده، برخی فعالان اقتصادی از احتمال افزایش تعدیل نیرو در برخی واحدهای تولیدی و اقتصادی ابراز نگرانی کرده اند. آنها معتقدند که تعیین حداقل دستمزد ۱۴۰۱ می تواند آخرین و محکمترین ضربه به سمت واحدهای اقتصادی و کارآفرینان باشد. آثار این ضربه سال آینده در اقتصاد ایران نمایان میشود؛ اقتصاددانان و کارآفرینان معتقدند این افزایش حداقل دستمزدها باعث از بین رفتن مشاغل شده و اتفاقاً بیشتر از همه به زیان کارگران خواهد بود. حقیقت این است که اگر کار، گران شود، طبیعتاً تعداد کمتری از کارفرمایان آن را تقاضا خواهند کرد از سوی دیگر دولت برای تحرک اقتصاد به شدت گرفتار مشکل کمبود منابع است اما با این حجم از دخالت در اقتصاد، اجازه نمیدهد بخش خصوصی، حتی بخش کوچکی از این نقش را ایفا کند.
*واقعیت وضعیت معیشت مردم
واقعیت این است که وضعیت معیشتی مردم روز به روز در حال بدتر شدن و افزوده شدن به جمعیت فقراست در چنین شرایطی اگرچه حقوق کم هم میتواند به تضییع حقوق کارگر منجر شود اما برای نیروی کار بی حقوقی بدتر از حقوق کم است؛ چون هم نیروی کار بیکار میشود و هم میزان تولید کارآفرین و ظرفیت تولید آن به تدریج کم و نهایتاً تولید متوقف میشود. پیامد ناگوار افزایش ۵۷ درصدی حقوق کارگران زمانی خود را نشان می دهد که کارفرمایان به دلیل عدم امکان تأمین هزینههای کارگاههای خود، ناچار میشوند قیمت تولیدات یا خدمات خود را بالا ببرند. این افزایش قیمتها مستقیماً بر هزینه زندگی تأثیر خواهد گذاشت و قبل از هر کس دیگر، خود کارگران باید متحمل این افزایش هزینهها شوند و آنچه از طریق افزایش حقوق به دست میآورند را صرف هزینه زندگی کنند.
تأسف بارتر اینکه بالا رفتن قیمت تولیدات و خدمات، بر روی سایر قیمتها ازجمله اجاره مسکن و کالاهای اساسی نیز اثر افزایشی میگذارد و در نهایت، بیشترین آسیب این وضعیت را کارگران و سایر کسانی که حقوق ثابتی دارند خواهند دید. از طرف دیگر ممکن است کارفرمایان برای جلوگیری از تعطیل شدن کارگاه یا کارخانه خود، ناچار میشوند اقدام به تعدیل نیرو کنند. این اقدام نیز به زیان کارگران است، زیرا عده زیادی از آنها شغل خود را از دست میدهند. همچنین ممکن است تعطیلی بعضی از کارگاهها یا کارخانجات و یا مؤسسات تابع قانون کار به دلیل عدم امکان تأمین هزینههای افزایش یافته و عده زیادی از آنان بیکار شده و زندگی آنها دچار اختلال میگردد.
*موافقان افزایش دستمزد چه می گویند؟
مقایسه نرخ تورم و افزایش نرخ دستمزد از سال ۹۱ به بعد نشان میدهد که از سال ۹۷ به بعد این نخستینباری است که افزایش دستمزد بیش از تورم بوده است. اما افزایش بیش از ۵۷ درصد حداقل دستمزد موافقان و مخالفان خود را دارد. موافقان این افزایش تاکید دارند که در سالهای اخیر، نرخ تورم بالا قدرت خرید کارگران را با کاهش چشمگیری مواجه کرده و حقوق آنها کفاف یک خانواده ۳ نفری را نمیدهد. علاوه براین، افزایش دستمزد بهرهوری در تولید را افزایش داده و رونق را به اقتصاد باز میگرداند. آنها می گویند عمده افزایش روی حداقل مزد بر مبنای کسورات است و برای تقویت مستمری کارگران اتفاق خوبی افتاده و با افزایش درآمد کارگران دو اتفاق روی تولید میافتد. بهرهوری تولید افزایش پیدا خواهد کرد و کارگران انگیزه بیشتری برای کار خواهند داشت و با افزایش قدرت خرید تقاضای موثر در اقتصاد هم بیشتر خواهد شد که به رونق تولید کمک خواهد کرد.
*کارفرمایان نگران تورم
از سوی دیگر، نمایندههای کارفرمایان معتقدند این افزایش حقوق ادامه فعالیت بنگاههای اقتصادی را با مشکل مواجه میکند. آنها معتقدند این افزایش دستمزد تاثیری در رفاه و قدرت خرید طبقه کارگر نخواهد داشت و بسیاری از کسبوکارهای کوچک را با مشکل مواجه میکند. در نتیجه بیکاری افزایش پیدا کرده و اثر منفی بر اقتصاد بیجان بعد از کرونا خواهد داشت. کارشناسان اقتصادی معتقدند مشکل اصلی در اقتصاد ایران که همه جامعه شامل کارگر و کارفرما را درگیر کرده، بحث تورم است. تا زمانی که تورم مزمن در اقتصاد ایران وجود دارد، افزایش دستمزدها به رفاه قشر کارگر کمک چندانی نخواهد کرد. شاید بتوان گفت دولت با پذیرفتن این تصمیم موفق به نوعی ظاهرسازی برای اینکه خود را حامی قشر کارگر نشان دهد شده، ولی واقعیت این است که دولت حتی با مایه گذاشتن از کیسه کارفرمایان هم نتوانسته با فقری که گریبانگیر قشر کارگر است مبارزه کند.
*تعیین دستوری دستمزد بهینه نیست
از سوی دیگر صاحبنظران اقتصادی تاکید دارند که تعیین دستوری نرخ دستمزد به صورت سراسری بهینه به نظر نمیرسد، زیرا هزینههای یک خانوار در شهرستانهای کوچک و شهر تهران با یکدیگر تفاوت دارند و تعیین یک حداقل دستمزد سراسری میتواند به تولید بهینه در شهرستانهای کوچکتر لطمه بزند. علاوه بر اینکه تعیین دستوری دستمزد از ورود افراد جویای کار بدون سابقه جلوگیری خواهد کرد، تعیین یک حداقل دستمزد میتواند میزان قراردادهای غیررسمی و صوری را در اقتصاد ایران بیش از پیش کند.
این به آن معناست که کارگران غیررسمی یا زیرزمینی افزایش پیدا میکنند. در حالی که دقیقا همین افراد، اقشار ضعیف و نیازمند حمایت در جامعه را تشکیل میدهند. مطالعات نشان میدهد بهترین راه افزایش رفاه فراگیر که توسط بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا انجام میشود، یک نظام تامین اجتماعی قوی است بهطوری که تمامی افرادی را که در وضعیت نامناسب درآمدی قرار دارند، شامل شده و تمامی این افراد را بهطور صحیح تحت پوشش خود قرار دهد.
محمد بروغنی
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.