شاهکار جدید وزارت صمت با ساز و کار سامانه یکپارچه فروش خودرو؛
برندگانِ رزرو در لاتاری خودرو
از سال ۱۳۹۹ و با دستورالعمل شورای رقابت ایران، فروش خودروهای دو شرکت بزرگ خودرو سازی ایران، با روش قرعه کشی انجام می شد و اجرای این روش تا اواسط اردیبهشت ۱۴۰۱ ادامه داشت. اواسط اردیبهشت ماه بود که وزارت صمت با اعلام دستورالعملی قرعه کشی های جداگانه خودرو سازان متوقف کرد و اعلام نمود […]
از سال ۱۳۹۹ و با دستورالعمل شورای رقابت ایران، فروش خودروهای دو شرکت بزرگ خودرو سازی ایران، با روش قرعه کشی انجام می شد و اجرای این روش تا اواسط اردیبهشت ۱۴۰۱ ادامه داشت. اواسط اردیبهشت ماه بود که وزارت صمت با اعلام دستورالعملی قرعه کشی های جداگانه خودرو سازان متوقف کرد و اعلام نمود که یک «سامانه یکپارچه فروش خودرو» زیر نظر این وزارتخانه تشکیل شده و فروش همه خودرو سازان از طریق این سامانه و به صورت عادلانه اجرایی خواهد شد. وزارت صمت هدف از راه اندازی این سیستم را افزایش شفافیت در فرایند ثبتنام برای خرید خودرو و شرکت در قرعهکشی اعلام کرده است. این در حالی است که سید رضا فاطمی امین، وزیر صمت سال گذشته قول حذف قرعه کشی خودرو در سال ۱۴۰۱ را داده بود.
با این حال با شروع سال جدید و در اردیبهشت ماه بود که وزیر دولت سیزدهم بی توجه به وعدهای که داده بود، خبر از رونمایی از سامانهای جدید برای قرعه کشی خودرو داد. سامانهای با نام فروش یکپارچه تخصیص خودرو که به گفته فاطمی امین به منظور شفاف سازی روند عرضه خودرو ایجاد شد. در نهایت پس از بیست و پنج روز از ابلاغ صریح سرپرست دفتر صنایع خودرو به مدیران شرکتهای خودروسازی مبنی بر عدم عرضه خودرو تا زمان اعلام آغاز به کار سامانه مذکور، سه شنبه ۲۷ اردیبهشت ماه اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به عرضه محصولات شش خودروساز دولتی و خصوصی به مدت یک هفته تا ۹ صبح سهشنبه ۳ خردادماه اجرایی شد.
پس از پایان مهلت ثبتنام و مشارکت در اولین طرح فروش یکپارچه خودرو در قالب سامانه فروش، قرعهکشی این مرحله از فروش خودروها روز دوشنبه ۹ خردادماه انجام شد و مقرر شد یک روز پس از انجام فرآیند قرعهکشی، ۹ صبح روز بعد (سهشنبه) اسامی منتخبان روی سایت سامانه بارگذاری و اعلام شود. اما سرانجام آنچه روی خروجی این سامانه قرار گرفت، بی خبری از اعلام نتایج و سردرگمی مردمی بود که چشم انتظار شانس برنده شدن بودند؛ اتفاقی که مدیر روابط عمومی وزارت صمت را به ارائه توضیحاتی در این باره مجبور کرد.
*خرید و فروشی که قانونی نیست
در حالی که هنوز یک هفته از اعلام نتایج طرح فروش خودرو در قالب سامانه تخصیص یکپارچه نگذشته، فروش غیرقانونی حواله خودروها در سایتها آغاز شده است! این در حالی است که قرار بود با یکپارچه شدن فروش و عرضه خودرو، نقش دلالان و سودجویان کمرنگ شود. دلالان بازار خودرو تنها چند روز پس اعلام نتایج اولین دوره طرح فروش یکپارچه تخصیص خودرو، برای خرید و فروش حوالهها دست به کار شدند. این در حالی است که یکی از شرایط قید شده در این طرح، ممنوعیت واگذاری حواله خرید خودرو به غیر ذکر شده است.
این در حالی است که طبق قوانین، خرید و فروش حواله خودرو قانونی نیست و در صورتی که این اتفاق رخ دهد، خودروساز اجازه ابطال قرارداد فروش را دارد. از سوی دیگر باتوجه به اینکه برخی دفترخانههای اسناد رسمی (پیش از راهاندازی سامانه تخصیص یکپارچه خودرو) برای خرید و فروش این حوالهها وکالتنامه صادر میکردند، معاون اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور همان موقع اعلام کرد که “دفاتر اسناد رسمی اجازه خرید و فروش خودروهای حوالهای را ندارند و چنانچه دفترخانهای اقدام به این کار کند، طبق قانون با آن برخورد خواهد شد”؛ با این حال، اما از تبوتاب این بازار کاسته نشده است.
*تاخیر ۳۰ ساعته در اعلام نتایج
این مسئول در وزارت صمت گفت: «اعلام نتایج تا حدودی زمان بیشتری را طلب کرد که به سبب اعلام سرویسهای نیروی انتظامی برای تایید صحت اطلاعات افراد (شناسایی دلالان و افرادی که ثبتنامهای غیرواقعی انجام میدهند)، احراز هویت ثبتنامکنندگان ایجاد شده است. ضمن اینکه موضوع دیگری که زمان را به تاخیر انداخته، بحث ۲۹۷ هزار ثبتنام در طرح جوانی جمعیت است که باید از ثبتاحوال استعلام شود و این استعلام از ثبت احوال کمی تاخیر ایجاد کرده است. تلاش ما این است که ظرف ۲۴ ساعت آینده نتایج اعلام شود و اسامی منتخبان بر روی سایت سامانه یکپارچه تخصیص خودرو قرار گیرد. ساعت دقیقی را برای فردا اعلام نمیکنیم؛ چراکه استعلامها به شدت در حال پیگیری است.»
در نهایت با تاخیر قریب به ۳۰ ساعت نتایج اعلام شد و از حدود ۴.۲ میلیون شرکت کننده؛ ۱۷۶۹۱۱ نفر به عنوان برگزیدگان طرح قرعه کشی انتخاب شدند که بر اساس آمار حدود صد هزار نفر از این آمار در طرح فروشهای بلندمدت یا یکساله ایرانخودرو و سایپا پذیرفته شده اند و از آمار باقی مانده حدود ۶۲ هزار دستگاه آن به عرضه فوری خودروهای ایران خودرو و حدود ۱۴ هزار دستگاه مربوط به ۴ خودروساز خصوصی دیگر بود.
*سامانهای برای شفافیت یا برزخ برای برندگان؟
در شرایطی که قرار بود فاطمی امین حداقل به یکی از وعدههای رئیس جمهور مبنی بر تغییر در نحوه عرضه خودرو به مردم به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایت مندی مردم عمل کند، حالا بسیاری نسبت به عملکرد ضعیف این وزارتخانه در خصوص سازوکار اجرایی سامانه یکپارچه تخصیص خودرو انتقاد دارند. بسیاری از افرادی که در این مرحله اقدام به ثبت نام کرده بودند، حالا میگویند: «پس از اعلام نتایح در روز ۱۱ خرداد (پیش از تعطیلات) اسامی آنان به عنوان منتخبان اول (اصلی) اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اعلام شد، اما حال که میخواهند برای واریز وجه خودرو یا مبلغ علیالحساب اقدام کنند، موفق به واریز نمیشوند؛ چراکه با پیام “شما جزو منتخبین رزرو قرعهکشی این دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو هستید” مواجه شدهاند.»
این در حالی است که با توجه به این که در سایت مربوط به سامانه مذکور تاکید شده است که متقاضیان منتخب میتوانند به مدت «۳ روز کاری» نسبت به پرداخت وجه اقدام کنند. حال این افراد بایستی منتظر بمانند تا چنانچه برندگان اصلی در مهلت تعیین شده برای پرداخت وجه که تا پایان امشب (ساعت ۲۴ سهشنبه ١٧ خرداد) در نظر گرفته شده، پرداخت وجه انجام ندادند، از لیست رزرویها جایگزین شوند. اما در این جا بسیاری از متقاضیانی که در ابتدا اعلام شده در بین برندگان اصلی هستند، بلافاصله اقدام به تامین پول مورد نیاز برای واریز به حساب خودروساز کرده بودند، ولی حالا به یکباره با این پیام مواجه شده اند که باید صبر کنند تا اگر برنده اصلی، وجه مورد نظر را واریز نکرد، حال آنها جایگزین شوند؛ اتفاقی بسیار عجیب که با گلایه بسیاری از شهروندان مواجه شده است.
*چالش سامانه و ایران خودرو
به عنوان نمونه یکی شهروندان در این باره میگوید: «ما در سامانه یکپارچه خودرو برنده شدیم؛ سه روز پیش در سایت ایران خودرو هم چک کردم و نوشته بود که برنده اول هستم… نصف زندگیم را فروختم و پول ماشین را جور کردم که پرداخت کنم، اما امروز صبح تبدیل شد به رزرو»!
و یا یکی از این مشتریان به ایسنا گفته است: «در روز اولی که نتایج اعلام شد، برنده یک دستگاه تارا اتوماتیک در طرح پیشفروش شدم. طی این چند روز پس از آنکه مبلغ علیالحساب خودرو را فراهم کردم، دوباره به سامانه برای واریز وجه مراجعه کردم، اما امکان ثبتنام ندارم؛ چراکه در لیست رزرویها قرار گرفتهام. صبح امروز با شرکت ایرانخودرو تماس گرفتم که در جواب اعلام کردند مشکل از جانب ما نیست و تاکنون ۱۵۰۰ نفر با امور مشتریان این شرکت تماس گرفتهاند. بر این اساس شمارهای مرتبط با امور سامانه به من داده شد که به سبب هجوم تماسها موفق به برقراری ارتباط نشدهام.»
در این میان ایرانخودرو اختلال ایجاد شده را از سوی وزارت صمت دانسته و اعلام کرده است: «ما لیست منتخبان را از وزارت صمت دریافت کردهایم و دخالتی در این کار نداشتهایم. بسیاری از مشتریان هم امروز با این شرکت تماس گرفتهاند؛ اما با توجه به اینکه مشکل از سوی ما نیست، اطلاعات دقیقی هم در دست نیست. “یکی دیگر از مشتریان نیز که موفق به برقراری ارتباط با وزارت صمت شده است، میگوید: اعلام کردند که یک شرکت متولی قرعهکشی بوده و این وزارتخانه تنها ناظر ماجرا بوده است.»
پیش از این منوچهر منطقی، معاون صنایع حملونقل وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته بود: «این وزارتخانه تنها ناظر بر فروش و تخصیص خواهد بود. به گفته آنان، بخش نظارت از بخش اجرایی کاملا جدا شده و دولت بههیچ عنوان دخالتی در کار (بهویژه در فعالیت بنگاههای خصوصی) نخواهد داشت. اجرای کار با خودروسازان است و دولت نظارت خواهد کرد که کارها به درستی انجام شود.»
*یک ماه خواب کامل بازار خودرو
آنچه در این شرایط برای بسیاری از مردم با انتقاد همراه شده این است که سامانه مورد نظر وزارت صمت، تنها برندگان را معرفی کرد و خبری از فهرستهای رزرو نبود تا برندگان طی ۳ روز فرصت تکمیل وجه داشته باشند که از قضا با همزمانی با تعطیلات پایان هفته و دو روز نخست هفته، عملا فرصت واریز وجه را به بیش از یک هفته رساند تا سناریو تازه فروش خودرو توسط وزارت صمت که پیشتر طی چند روز توسط خودروسازان انجام میشد؛ بیش از یک ماه به طول بیانجامد. موضوعی که از یک ماه پیش از آغازش با اخطار وزارت صمت مبنی بر ممنوعیت فروش خودرو توسط خودروسازان، یک ماه خواب کامل بازار را نیز به همراه داشت! و از سوی دیگر بسیاری را با فرض برندگان نهایی، به تکافو انداخت تا نقدینگی مورد نیاز را تامین کنند، اما حالا مشخص شده که این بسیاری از آنها، در لیست رزور هستند.
*عدم توجه به دستور رییسجمهور
یکی از نقدهای مهم به روش فروش خودرو توسط وزارت صمت؛ عدم اجرای دستور رییس جمهور مبنی بر حذف قرعه کشی است. در این شیوه نه تنها به آن عمل نشد بلکه خودروسازان خصوصی که از این قاعده پیروی نمیکردند نیز مجبور به حضور در سیستم قرعهکشی شدند. با این شرایط عملا بنزین در آتش بازار ریخته شد و بسیاری از مشتریان حتی به امید کسب کد پیروزی در لاتاری و فروش چند صد میلیونی آن، قدم به میدان گذاشتند و خودروهای شرکتهای خصوصی یک بهانه دیگر برای انفجار قیمت در بازار را پیدا کردند.
واقعیت اتفاقات پس از نخستین تجربه این سامانه تخصیص یکپارچه است. فروش حوالهها در سطح اینترنت آغاز شد و خبرهایی از فروش حواله پارس به مبلغ ۱۶۰ میلیون تومان، لاماری تازه وارد به مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان و خودرویی مانند فیدلیتی به مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان به گوش رسید (حتی اعداد به مراتب بالاتری نیز شنیده میشود) که نشاندهنده فاجعهای تازه به بهانه فروش یکپارچه و شفافیت در طرحهای فروش است. پیشتر خودروها یک مرحله با قیمت شرکتی به فروش میرسیدند و در بازار قیمتی فراتر از آن میگرفتند، اما این بار؛ به بهانه قرعه کشی، یک مرحله افزایش قیمت دیگر برای ورود خودرو به بازار اضافه میشود و سپس در بازار، افزایش تازهای حاصل میشود تا دستاورد این سامانه؛ پلهای جدید در جهش قیمتها باشد!
*آرزوی موفقیت در نوبتهای بعدی
به نظر میرسد که سریال تصمیمات عجیب و پراشتباه وزارت خانه مهم صمت، به معضلی جدی برای مردمی تبدیل شده است که همچنان در آرزوی داشتن یک خودروی داخلی هستند. آرزویی که سامانه خودرویی صمت هم به آن اشاره دارد؛ جایی که سامانه یکپارچه تخصیص خودرو در پیامی کوتاه به شخصی که در این دوره از قرعه کشی برنده نشده است میگوید: «متاسفانه شما در این دوره از قرعهکشی منتخب نشدهاید، موفقیت شما را در نوبتهای بعدی آرزو میکنیم.»
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.