پیشنهاد به دولت برای اصلاح یارانههای نقدی
اصلاح پرداخت یارانه های پنهان و آشکار از موضوعاتی است که در هفته های اخیر بار دیگر از سوی سیاستگزاران مطرح شده است. موضوع بر سر اصلاح پرداخت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و همچنین یارانه های پنهان (سوبسید برق، آب، گاز و بنزین) و پرداخت منابع حاصل از آن به نیازمندان است. بررسی […]
ایران بزرگترین پرداخت کننده یارانه انرژی
گزارشی که سازمان برنامه و بودجه در مورد یارانه های پنهان در سال ۱۳۹۷ از آن رونمایی کرد نشان داد که سالانه حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه در بخش بودجهای، فرابودجهای و یارانه پنهان وجود داشته که از این رقم حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان به حوزه انرژی، نفت و مشتقات آن اختصاص داشت که ۲۱۵ هزارمیلیارد تومان آن متعلق به بنزین بود، همچنین ۳۰۰ هزار میلیارد به یارانه بودجهای و فرابودجهای تعلق داشت. این در حالی است که آخرین آماری که میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم در رابطه با وضعیت یارانههای پنهان اعلام کرد نشان داد که سالانه ۶۳ میلیارد دلار یارانه در این بخش پرداخت میشود. بر این اساس، اگر حجم پرداخت یارانه پنهان با متوسط نرخ ۲۵ هزار تومانی دلار در سال جاری محاسبه شود به بیش از ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در سال می رسد.
چالش های ارز ۴۲۰۰
در کنار یارانههای سوخت، از جمله یارانه پنهان سنگین پرداختی دولت در سال را میتوان پرداخت ارز ۴۲۰۰ نام برد که سالانه حداقل هشت میلیارد دلار برای ورود هفت قلم کالا به همراه بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص پیدا میکند که با توجه به فاصله قابل توجه با نرخ بازار، یارانه و به عبارتی رانت سنگینی به همراه داشته و با وجود بحث های بسیار تا کنون ساماندهی نشده است، هر چند که این روزها در آستانه لایحه بودجه ۱۴۰۱ بار دیگر تاکید بر حذف ارز ۴۲۰۰ مطرح است.
حمایت ناکافی با یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی
در سوی دیگر، پرداخت یارانه نقدی وجود دارد که از سال ۱۳۸۹ یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در دستور کار بوده و سالانه حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان بابت آن پردخت شده است که مجموع آن طی این سال ها به حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان می رسد.
پیشنهاد مجوز مبادله سهمیه بنزین خانوار
این در حالی است که اخیرا مرکز پژوهش های مجلس در بررسی که در مورد اصلاح ساختار بودجه داشته، در کنار بخش های مختلف به جریان یارانه ها و سیاست های حمایتی پرداخته و پنج پیشنهاد را به عنوان راهکار اصلاح سیاست های حمایتی اعلام کرده است.
موضوع اول به اصلاح یارانه پرداختی به خانوارها برمی گردد که تصویب قانون جدید برای اصلاح الگوی قیمت گذاری و ایجاد بازار برای بنزین و حاملهای انرژی مورد تاکید است؛ به طوری که قانون هدفمند کردن یارانهها اصلاح و قانون گذاری جدید انجام شود.
براین اساس پیشنهاد شده که اجازه مبادله سهمیه بنزین خانوار در بازار بنزین برحسب منفعت از آن با هدف بازاری کردن یارانه پنهان این بخش انجام شود و از سوی دیگر الگوی شکل گیری قیمت حاملهای انرژی از طریق ایجاد بازار انرژی در کنار در نظر گرفتن سبد حمایتی مناسب اصلاح شود.
پیشنهاد اصلاح یارانه پرداختی به صنعت
در رابطه با اصلاح سیاستهای حمایتی موضوع دیگر اصلاح یارانه پرداختی به بخش صنعت است که اعلام شده باید قانون جدید به منظوراصلاح الگوی قیمت گذاری و بازار انرژی به تصویب برسد.
این برنامه در دو بخش کوتاه مدت و میان مدت مورد تاکید قرار گرفته است؛ به طوری که در کوتاه مدت اصلاح قیمت سوخت و خوارک برخی صنایع انرژی بر و با حاشیه سود بالا ناشی از یارانه انرژی صورت بگیرد و در میان مدت الگوی شکل گیری قیمت حاملهای انرژی از طریق ایجاد بازار انرژی در کنار در نظر گرفتن سبد حمایتی مناسب و حذف تدریجی سبد حمایتی اصلاح شود.
غربالگری پردرآمدها با تکمیل سامانه های اطلاعاتی
هدفمندسازی یارانه های پرداختی فعلی نیز دیگر راهکار مرکز پژوهشهای مجلس است که به عنوان برنامه کوتاه مدت مطرح شده و براساس آن استفاده بهینه از پایگاه های اطلاعات اقتصادی موجود جهت حذف دهکهای پردرآمد از دریافت یارانه و پژوهش بهتر دهک های کم درآمد مورد تاکید قرار دارد. در پیشنهاد مطرح شده یکپارچه سازی اقدامات دستگاه های حمایتی مطرح است که در این رابطه باید قانون جدید و دایمی مورد تصویب قرار بگیرد، در توضیح آن اعلام شده که اطلاعات افراد دریافت کننده حمایت توسط نهادهای حمایتی تجمیع و به اشتراک گذاشته شود.
پیشنهاد اتصال نظام مالیاتی به نظام یارانهای
آخرین موضوع نیز اتصال نظام مالیالتی به نظام یارانه ای است که در قالب اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم صورت می گیرد، در این راهکار اتصال نظام مالیاتی به نظام حمایتی به منظور کارآمد سازی سیاستهای مبارزه با فقر و مبنا قرار گرفتن مجموع درآمد هر خانوار برای اخذ مالیات یا پرداخت یارانه مطرح شده است.
این مجموعه پیشنهادات مرکز پژوهشهای مجلس در رابطه با اصلاح نظام یارانه ای در قالب اصلاح ساختار بودجه است که در آستانه تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۱ پیشنهاد و مطرح شده است، اما اینکه دولت در شرایط موجود راضی به اجرای آن می شود یا خیر باید منتظر ماند.
نظام یارانهای نقدی کشور نیاز به بازسازی دارد
یک اقتصاددان و پژوهشگر درباره واکاوی طرح افزایش یارانه نقدی معتقد است که نظام یارانه کشور نیاز به بازسازی دارد و میتوان با جایگزینی منابع، در این زمینه اقدام کرد.
علی سرزعیم گفت: دولت میتواند با کنترل راههای فرار مالیاتی، حذف یارانه دهکهای بالا جامعه و واقعیسازی قیمت حاملهای انرژی از جمله آب، برق، گاز و بنزین، منابع افزایش یارانه نقدی را فراهم سازد.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه نابرابری ثروت در ایران شدید است، تاکید کرد: باز توزیع، هزینههای سنگینی دارد که اگر مدیریت نشود منجر به کاهش قدرت خرید میشود.
وی گفت: طرح افزایش یارانه نقدی مسیر دشواری است که باید برنامه جامع آن توسط کارشناسان اقتصادی و فعالان در این عرصه ارائه و سپس مورد بررسی قرار گیرد.
وی بیان کرد: خدمات یارانهای دولت بر روی حاملهای انرژی زیاد بوده است و با اصلاح این روند میتواند به افزایش یارانه نقدی بپردازد.
ضرورت اصلاح ساختارها با رعایت همه جانبه
هر چند اصلاح پرداخت یارانه ها یکی از ضرورت های امروز اقتصاد کشور است اما آنچه از الزامات اجرای این طرح است فراهم کردن
زیرساخت های آن به صورت تدریجی است. تکمیل بانک اطلاعاتی مهمترین گام در راستای تحقق عدالت یارانه ای است. همچنین کنترل نرخ تورم و ایجاد ثبات در اقتصاد نیز از دیگر الزامات اصلاح پرداخت یارانه های انرژی است.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.