برزیل، پل صادرات کشاورزی ایران

حجم مبادلات کشاورزی ایران با کشورهای بریکس از مرز ۱۳ میلیارد دلار گذشته است؛ برزیل با سهمی نزدیک به ۷ میلیارد دلار، مهم‌ترین شریک ایران در این عرصه به شمار می‌رود. این روابط نویدبخش توسعه صادرات محصولات کلیدی همچون خاویار، کیوی، سیب و خشکبار است و می‌تواند تراز تجاری کشاورزی ایران را در سطح بین‌المللی ارتقاء دهد.

بریکس، دریچه‌ای نو به سوی بازار جهانی

در دهه‌های اخیر، تحریم‌ها، محدودیت‌های تجاری و نوسانات ارزی چالش‌هایی جدی برای توسعه صادرات ایران به‌ویژه در حوزه کشاورزی ایجاد کرده‌اند. با این حال، عضویت در گروه بریکس و گسترش همکاری با اعضای آن به‌خصوص برزیل، فرصت تازه‌ای برای احیای ظرفیت‌های صادراتی ایران فراهم کرده است. طبق گفته غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، ایران بیش از ۱۳ میلیارد دلار مبادله کشاورزی با اعضای بریکس دارد که ۷ میلیارد دلار آن مربوط به برزیل است. این رقم، ضمن نشان دادن اهمیت استراتژیک برزیل، حاکی از ظرفیت بالای توسعه روابط تجاری با این کشور می‌باشد.

اهمیت ژئو‌اکونومیک برزیل در نظام جهانی غذا

برزیل، کشوری با تولید انبوه محصولات کشاورزی و غذایی، یکی از قطب‌های اصلی تجارت مواد غذایی در جهان محسوب می‌شود. این کشور نه تنها صادرکننده عمده دانه‌های روغنی، ذرت، گوشت و شکر است، بلکه به واسطه اقلیم متنوع، توان پاسخگویی به نیازهای کشورهای مختلف از جمله ایران را دارد. با عضویت هر دو کشور در گروه بریکس، زمینه برای همکاری‌های راهبردی در حوزه کشاورزی و غذا بیش از پیش مهیا شده است.سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات ‌کشاورزی در گفت‌وگو با رسانه‌ها با اشاره به پتانسیل موجود در بازار برزیل اظهار داشت: «برزیل یکی از شرکای اقتصادی مهم ایران است و برای مثبت کردن تراز تجاری باید از ظرفیت‌های صادراتی‌ خودمان به خوبی استفاده کنیم.»

فرصت‌های صادراتی ایران در بازار برزیل

ایران در تولید محصولاتی همچون پسته، خرما، زعفران، کیوی، انار و خاویار پرورشی از جایگاه ممتازی در جهان برخوردار است. این مزیت‌ها، نه تنها ایران را به یک صادرکننده بالقوه مطرح تبدیل کرده‌اند، بلکه توان رقابت در بازارهای بزرگ و دوردست مانند برزیل را نیز برای کشور فراهم ساخته‌اند.نورانی در این زمینه گفت: «با توجه به بعد مسافت، باید برای حمل برخی محصولات مانند خاویار یا انار از حمل‌ونقل هوایی استفاده کرد. همچنین صادرات گوشت با برند حلال نیز فرصت قابل‌توجهی است، چراکه برزیل خود از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گوشت در جهان است و نیاز به تولید حلال در برخی مناطق دارد.»

چشم‌انداز مثبت تجاری در سایه دیپلماسی غذایی

وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرده است که عضویت در بریکس می‌تواند تکیه‌گاه مناسبی برای تعاملات راهبردی در حوزه غذا و کشاورزی باشد. کشورهای بریکس، با در اختیار داشتن حدود ۵۰ درصد از جمعیت جهان، سالانه بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار مبادله کشاورزی دارند. بنابراین، سهم ۱۳ میلیارد دلاری ایران هنوز تا سقف ظرفیت موجود فاصله قابل توجهی دارد و نشان‌دهنده فضای باز برای توسعه صادرات است.

موانع پیش‌رو؛ از حمل‌ونقل تا نقل‌وانتقال ارز

با وجود ظرفیت‌های بالای صادراتی، چالش‌هایی نظیر تحریم‌ها، مسائل ارزی و محدودیت‌های لجستیکی همچنان بر سر راه توسعه تجارت ایران و برزیل قرار دارد. ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، در این زمینه گفت: «مشکل ما در صادرات خشکبار و خاویار، کیفیت یا بازار هدف نیست، بلکه عمدتاً به مسائل انتقال ارز، حمل‌ونقل و پیمان‌سپاری ارزی مربوط می‌شود.»وی تاکید کرد که ایران جزو پنج کشور برتر تولیدکننده زعفران، خرما، انار و زرشک در دنیاست و می‌تواند از طریق صادرات این محصولات، تراز تجاری خود را با کشورهایی مانند برزیل بهبود بخشد.

مذاکرات دوجانبه؛ شاه‌کلید افزایش مبادلات

به گفته فعالان بخش خصوصی، افزایش تبادلات هیئت‌های تجاری و توسعه روابط سیاسی میان دو کشور، مهم‌ترین گام برای گسترش همکاری‌های اقتصادی است. نورانی پیشنهاد داد: «چند هیئت تجاری باید میان ایران و برزیل رد و بدل شوند تا بتوانند ظرفیت‌ها را شناسایی و مذاکرات هدفمند آغاز کنند.»این اقدام نه تنها موجب تقویت پیوند اقتصادی دو کشور می‌شود، بلکه در جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد بازارهای مشترک و حل موانع موجود نیز نقش مؤثری خواهد داشت.

صادرات به برزیل؛ پله‌ای به سوی بازارهای دیگر

یکی از نکات کلیدی در توسعه صادرات به برزیل، امکان استفاده از این کشور به عنوان دروازه‌ای برای ورود به بازار آمریکای لاتین است. کشورهایی مانند آرژانتین، شیلی، پاراگوئه و بولیوی نیز از جمله مصرف‌کنندگان محصولات ایرانی هستند و با استفاده از زیرساخت‌های صادراتی در برزیل، می‌توان زمینه دسترسی به این بازارها را تسهیل کرد.

برزیل، شریک ثابت‌قدم در ۱۲۰ سال گذشته

روابط سیاسی میان ایران و برزیل قدمتی بیش از ۱۲۰ سال دارد و تقریباً بدون توجه به تغییر دولت‌ها در برزیل، این روابط حفظ شده‌اند. این ثبات سیاسی در کنار عضویت مشترک در گروه بریکس، نویدبخش آینده‌ای روشن برای همکاری‌های بلندمدت اقتصادی و تجاری است.

راهبردهای پیشنهادی برای توسعه تجارت کشاورزی با بریکس

در جمع‌بندی این گزارش، چند راهبرد کلیدی برای توسعه تجارت کشاورزی ایران با کشورهای بریکس به‌ویژه برزیل پیشنهاد می‌شود:افزایش تولید صادرات‌محور: تمرکز بر محصولات دارای مزیت نسبی مانند زعفران، خرما، پسته و خاویار.سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل هوایی و سردخانه‌ای: برای کاهش آسیب‌پذیری محصولات فاسدشدنی.رفع موانع ارزی و بانکی: تسهیل در انتقال ارز و پیمان‌سپاری برای شرکت‌های صادراتی.گسترش دیپلماسی تجاری: اعزام و پذیرش هیئت‌های تجاری و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی.ایجاد برندهای صادراتی ایرانی: به‌ویژه در زمینه محصولات حلال و ارگانیک.توسعه زیرساخت‌های لجستیکی مشترک با بریکس: از طریق توافقات چندجانبه در حوزه حمل‌ونقل، بیمه و گمرک.ایران با تکیه بر توانمندی‌های بی‌نظیر خود در تولید محصولات کشاورزی با کیفیت، می‌تواند جایگاه مهمی در بازار جهانی غذا ایفا کند. همکاری با برزیل و دیگر کشورهای بریکس نه تنها فرصت‌های اقتصادی گسترده‌ای برای ایران فراهم می‌آورد، بلکه می‌تواند به الگویی برای توسعه تجارت پایدار در سطح منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود. در شرایطی که اقتصاد جهانی به‌سوی همگرایی‌های جدید پیش می‌رود، استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های بریکس، ضرورتی انکارناپذیر برای آینده کشاورزی و امنیت غذایی کشور خواهد بود.