از ملاقات های تجاری رودررو تا تجارت در سایه!

در روزهایی که تراز تجاری کشور یکی از بی سابقه ترین شرایط منفی خود را می گذراند و صادرات و کالاهای صادراتی به چند کشور و اقلام اندک محدود شده و زمزمه های تحریم های مجدد  تن نحیف اقتصاد ایران را به لرزه درآورده، در چند روز گذشته  دولت تلاش کرده تا به نوعی روزنه هایی در تجارت خارجی کشور ایجاد کند؛ از حضور هفته گذشته رئیس جمهور در پاکستان و سریلانکا که به امضای ۱۳ سند همکاری منجر شد تا برگزاری دومین اجلاس بین المللی ایران و آفریقا در سالن اجلاس سران و ششمین نمایشگاه اکسپوی در نمایشگاه بین المللی که با حضور ۳۰۰۰ تاجر و حدود ۱۰۰ کشور از آسیا، آفریقا و آمریکا  روز گذشته آغاز شد. در حاشیه این نمایشگاه قرار است وزرای صنعت اعضای گروه بریکس نشستی داشته باشند. در نمایشگاه سال گذشته بیش از یک میلیارد دلار صادرات تحقق یافت و پیش بینی می‌شود در سال جاری نیز بیش از یک میلیارد دلار صادرات را منجر شود. تلاقی این شرایط و رویدادها از جوانب مختلف قابل اهمیت و ارزیابی است. اول اینکه ملاقات‌های تجاری رودررو فواید قابل ملاحظه ای می تواند برای تجار و فعالان اقتصادی داشته باشد. نمایشگاه‌های بین‌المللی تجاری به طور حتم فرصت مغتنمی هستند تا در آن ایام به مقوله صادرات توجه ویژه‌ای شود؛ اما مساله اینجاست که  وقتی قرار است جهش صادراتی داشته و در بازارهای جهانی حضور یابیم، باید نقشه و برنامه‌ای بلندمدت طراحی کنیم و به یک روز و چند نمایشگاه و رویداد یا قرارداد دلخوش نباشیم.

نمایشگاه ایران اکسپو ۱۴۰۳ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد تجاری در راستای نمایش توانمندی‌های صادراتی با بازار‌های بین‌المللی از روز گذشته ۸ تا ۱۲ اردیبهشت ماه با سخنرانی رئیس جمهور و وزیر صنعت، معدن و تجارت در مراسم افتتاحیه، آغاز به کار کرد.

در این نمایشگاه پنج روزه، محصولات و دستاورد‌ها در حوزه‌های مختلف صنعتی و کشاورزی در هفت گروه کالایی از جمله صنایع غذایی، کشاورزی و شیلات، صنعت، فرش و صنایع‌دستی و گردشگری، دارو، تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی، محصولات شیمیایی، آرایشی و بهداشتی، صنعت ساحتمان و خدمات فنی-مهندسی و پتروشیمی عرضه می‌شود. این نمایشگاه میزبان بازرگانان و تاجران خارجی از ۹۶ کشور جهان عمدتا از آسیای غربی و همچنین از ۳۴ کشور از قاره آفریقا و ۴ کشور از آمریکا است.

اطلاعات و گزارش‌های سفارتخانه‌ها و رایزنان بازرگانی و ترکیب هیات‌های تجاری نشان می‌دهد که دو گروه کالایی مواد غذایی و مواد ساختمانی در اولویت توجه تجار خارجی قرار خواهند گرفت.

تحریم ناپذیری ایران به روایت رئیس جمهور

رئیس جمهور روز گذشته در آیین افتتاح این نمایشگاه حضور داشت وبرگزاری آن را نشان دهنده تحریم ناپذیری ایران دانست. سیدابراهیم با بیان این‌که «این نمایشگاه فضای رقابتی و یک کنش جمعی ایجاد می‌کند تا برای رفاه اجتماعی از مسیر توسعه تجارت، صادرات و گسترش تعاملات اقتصادی عمل شود»، اظهار کرد: این نمایشگاه موجب ارتقای اقتصادی در کشور، منطقه و برای همه جهان است. این نمایشگاه نشان‌دهنده آن است که جمهوری اسلامی تحریم‌ناپذیر است و هرگز تحریم‌ها در این کشور به نتیجه نرسیده و بعد از این هم به نتیجه نخواهد رسید.

وی تاکید کرد: این نمایشگاه نشان‌دهنده این است طرح‌های شیطانی منزوی کردن ایران تاکنون به نتیجه نرسیده و بعد از این هم به نتیجه نمی‌رسد.

رئیس‌جمهور با بیان این‌که «ایران در عرصه‌های مختلف می‌تواند برای جهان نوآوری داشته باشد»، تاکید کرد: این نمایشگاه دستاورد‌های جوانان ما را نشان می‌دهد که تهدید و تحریم را به فرصت بدل کرده‌اند. ترجمان این نمایشگاه و رویداد بزرگ اقتصادی، تجاری و صادراتی آن است که ما توانسته‌ایم و بازهم می‌توانیم.

وی گفت: قدرت تولید و صادرات کمتر از قدرت نظامی نیست. در کنار تولید قدرت نظامی یک کشور با قدرت تولید و اقتصاد و توانایی صادراتی هم نیرومند می‌شود. امروز صادرکنندگان و تولیدکنندگان ما در جایگاه تولید قدرت برای ایران قرار دارند.

رئیس‌جمهور با بیان این‌که «این نمایشگاه حتماً موجب امیدآفرینی برای ملت ما و برای کشور‌های منطقه است و نشان می‌دهد توان انجام کار‌های بزرگ را داریم»، اظهار کرد: ایران باتوجه به جایگاهی که دارد، از جمله دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند که خط ترانزیت به‌صرفه و مطمئن است که برای حمل‌ونقل و جابجایی کالا‌ها به کار گرفته شود.

برنامه های  وزارت صمت برای تجرات خارجی

عباس علی‌آبادی، وزیر صمت نیز روز گذشته در آئین گشایش ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین هدف این نمایشگاه را توسعه همکاری‌های بین‌المللی کشور‌های شرکت کننده دانست و گفت: برگزاری نمایشگاهی با حضور مهمانانی از ۱۰۰ کشور باعث شناخت ما از یکدیگر و تسهیل زمینه تجارت می‌شود.

وی افزود: ایران در زمینه تجارت مزایای نسبی بسیاری دارد که می‌تواند تسهیلگر بسیاری از تعاملات در سطوح مختلف راهبردی باشد. توجه به جایگاه ژئوپلتیکی ایران در کنار ظرفیت‌های صنعتی، ‏معدنی و کشاورزی فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند. چهره واقعی توانمندی‌های ایران در این نمایشگاه‌ها ارائه مو زمینه برای افزایش تعاملات فراهم می‌شود.

علی آبادی به برنامه‌های وزارت صمت در حوزه تجارت اشاره کرد و گفت: وزارت صمت ۳ برنامه اصلی دارد؛ جهت دهی توسعه اقتصادی بر پایه رشد اقتصادی پایدار با تعاملات بین‌المللی و تمرکز بر محصولات و خدمات دارای فناوری متوسط و پیشرفته و ارزش افزوده بالا، توسعه زیرساخت‌های تجاری و افزایش سهم کشور از تجارت بین‌المللی با کمک بهره‌گیری حداکثری از دیپلماسی تجاری اقتصادی و حمایت‌های عملی از تحقیق و توسعه در شرکت‌ها در جهت افزایش رقابت پذیری بین‌المللی و صادرات در دستور کار ما قرار دارد.

وزیر صمت با بیان اینکه در مورد توسعه زیرساخت‌های تجاری چند برنامه داریم، تصریح کرد: اولویت دادن به دیپلماسی اقتصادی با هدف توسعه سرمایه گذاری خارجی، ورود به بازار‌های خارجی و دستیابی به فناوری، تعامل جدی، مثبت و سازنده با کشور‌های منطقه در حوزه‌های انتقال فناوری و همکاری‌های صنعتی، فعال سازی میز‌های کالایی کشور و استانی با هدف شناسایی صادرات کالا‌های ایرانی به بازار‌های هدف با همکاری وزارت امور خارجه، بهره‌مندی حداکثری از روابط سیاسی در ایجاد بازار‌های جدید و توسعه شبکه تأمین، افزایش رایزنان بازرگانی جهت رصد رقبای ایران در بازار‌های جهانی و ارائه اطلاعات لازم به صادرکنندگان به کمک وزارت امور خارجه، تنوع بخشی به روش‌های تجاری مانند تجارت به کمک ارز‌های محلی و توسعه بازار‌های مرزی جهت افزایش صادرات و بهبود دسترسی به منابع خارج از کشور، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اتاق‌های مشترک با سایر تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی در توسعه روابط خارجی و گسترش بازار‌های صادراتی از چند نقطه محدود به سایر نقاط جهان از جمله برنامه‌های ماست.

وی اضافه کرد: اکنون ایران و با وجود تحریم‌ها، یکی از قطب‌های اقتصاد و صنعت منطقه است؛ بالغ بر ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی کشور است که نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار از این رقم مربوط به صادرات غیرنفتی می‌شود؛ کشور‌های همسایه، آفریقایی و اسلامی و سایر کشور‌های دوست در اولویت توسعه روابط هستند. ما اکنون عضو ناظر سازمان تجارت جهانی هستیم و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین المللی تعاملات سازنده‌ای با کشور‌ها داریم.

علی آبادی ادامه داد: در سازمان اکو با ۹ کشور همسایه و منطقه همکاری داریم؛ موافقت نامه‌های تجاری در دست پیگیری است. در سازمان دی ۸ با ۸ کشور اسلامی در حال توسعه موافقت نامه تجارت ترجیحی امضا کردیم و در حال اجرا هستیم. در سازمان‌های همکاری اسلامی با کشور‌های عضو موافقت نامه تجارت ترجیحی داشته و همکاری‌های تجاری را اجر می‌کنیم. با کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا موافقت نامه تجارت آزاد امضا شده و با تعدادی دیگر از کشور‌ها موافقت نامه تجارت ترجیحی امضا شده و با برخی دیگر در دست امضا قرار دارد.

وزیر صمت گفت: ما آماده تعامل هستیم. ما دست همکاری اقتصادی با کشور‌های جهان را می‌فشاریم و برای تسهیل تجارت ایران با جهان تلاش می‌کنیم. امید می‌رود این نمایشگاه بتواند با ارائه شفاف توانمندی‌های صادراتی ایران و شناخت نیازمندی‌های طرف‌های دیگر گامی جدی در جهت توسعه روابط تجاری بردارد.

حرکت فرسایشی، تجارت خارجی متوقف می شود؟

تحریم ها اگرچه نقطه کوری در عرصه تضعیف تجارت خارجی ایران است اما واقعیت آن است که این ریسمان‌های تنیده بر پای بازیگران این عرصه است که اتفاقاً از سوی دولت و برخی سیاست‌گذاران بافته شده است. در این شرایط باید راهبرد توسعه روابط تدوین شود، سیاست خارجی ما باید با اولویت اقتصادی باشد و سیاست‌گذار باید هرچه سریع‌تر برای آن فکری کند؛ در غیر این صورت کاستی و حرکت فرسایشی، تجارت خارجی ایران را بیش از تحریم‌ها تحت تاثیر قرار خواهد داد.

باید اراده کنیم هر روز یک مشکل از ده‌ها مشکل صادرات را حل کنیم. ریشه مشکلات ما در زمینه صادرات نه فقط در برنامه‌ریزی و اجرا که در انگاره و باورهای ما وجود دارد.

محمد بروغنی

خبرنگار