بررسی بازارهای متحرک عرضه محصولات کشاورزی در شهر تهران
پیمان قصری کارشناس معاونت بازرگانی سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار شهرداری تهران چکیده فروشگاه های متحرک یکی از انواع فروشگاه های عرضه محصولات در دنیا می باشند که در کشورهای مختلف با کاربری های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند. در این یادداشت به بررسی ایجاد سیستم فروشگاه های متحرک اتوبوسی در […]
پیمان قصری
کارشناس معاونت بازرگانی سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار شهرداری تهران
چکیده
فروشگاه های متحرک یکی از انواع فروشگاه های عرضه محصولات در دنیا می باشند که در کشورهای مختلف با کاربری های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند. در این یادداشت به بررسی ایجاد سیستم فروشگاه های متحرک اتوبوسی در شهر تهران پرداخته شده است.
پیشینه و ماهیت
در دهه ۱۹۵۰ میلادی هشدارهای سازمان غذا و دارو در ایالات متحده در رابطه با عدم دسترسی آسان و نبود برنامه غذایی سالم برای تعداد قابل توجهی از شهروندان و خصوصاً کودکان، ایده ی اتوبوس های سبز را اجرایی نمود. در این طرح، سبدی از محصولات کشاورزی مغزی و مورد نیاز برنامه غذایی سالم، توسط اتوبوس هایی به مناطقی از شهرها که اصطلاحاً بیابانهای غذایی (Food desert) نامیده میشوند منتقل شده و با قیمت های منصفان های به فروش میرسید. بیابان غذایی در ادبیات غذا و دارو به مناطقی گفته میشود که تا فاصله یک کیلومتری آنها هیچگونه فروشگاهی برای عرضه محصولات کشاورزی و سبز وجود ندارد.
همین طرح با استدلالهای مشابه و با هدف خدمت رسانی به مناطق بیابان غذایی و کم برخوردار در کشورهای دیگری همچون کانادا، هند و چین مسبوق به سابقه است. از دیگر علت های شکل گیری این طرح، خدمت رسانی به اقشار آسیب پذیر میباشد. در پکن، تعدادی از جمعیت شاغل حوزه حمل و نقل شهری، پس از اتمام دوران خدمت و شروع بازنشستگی اقدام به ایجاد اتوبوس های سبز و فروش محصولات غذایی نمودند.
در تورنتو کانادا نیز یک شاتل قدیمی که توسط کمیسیون حمل و نقل تورنتو برای این کار اختصاص داده شده بود توسط شرکتی فعال در حوزه کشاورزی، بازسازی و بازطراحی شده و در قالب یک بازار متحرک مواد غذایی ارگانیک شروع به فعالیت نمود. از جمله اهداف اصلی این فروشگاه متحرک نیز خدمت رسانی به مناطق بیابان غذایی و تهیه محصولات سالم غذایی برای آنها بوده است.
سابقه ایجاد فروشگاه های متحرک اتوبوسی در سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار شهرداری تهران
دغدغه خدمت رسانی به عموم شهروندان در اقصی نقاط شهر، همواره از اصلیترین دغدغه های سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار شهرداری تهران بوده است. در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ در پی عدم دسترسی برخی مناطق تهران به میادین و بازارهای سازمان میادین، سازمان اقدام به بازطراحی و تجهیز یک دستگاه اتوبوس برای عرضه محصولات به صورت چرخشی در مناطق مورد نظر نمود. این اقدام که در ابتدا با بازخورد نسبتاً خوبی توسط شهروندان تهرانی همراه بود در ادامه به دلیل برخی مسائل فنی با تعطیلی پروژه روبرو شد. مسائلی همچون گرمای هوا خصوصاً باتوجه به سطح دستگاه اتوبوس، عدم ثبات در محل خدمت رسانی، میزان بالای پسماند محصولات در این نوع عرضه و… از اصلی ترین علل تعطیلی این پروژه عنوان شده است. پس از این تجربه و مسائل ذکر شده، گسترش پوشش میادین و بازارهای سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار در سراسر تهران موجب شد تا توجیه استفاده مجدد از این سیستم فروش، روز به روز کمتر شده و در نهایت این نوع عرضه محصولات کشاورزی به دست فراموشی سپرده شود.
ارزیابی ایجاد سیستم بازار متحرک(اتوبوسی) در تهران
همانطور که اشاره شد بازارهای متحرک محصولات کشاورزی در برخی نقاط دنیا و همچنین در شهر تهران و توسط سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار شهرداری مسبوق به سابقه است. نکته قابل اهمیت در این مورد فلسفه راهاندازی این بازارها میباشد. آنچه که با بررسی دلایل تشکیل بازارهای متحرک در نقاط مختلف دنیا عامل ایجاد اینگونه بازارها به حساب میآید عدم وجود بازارهای ثابت در آن مناطق و دسترسی سخت به بازارهای اطراف است و این بازارها و مراکز خرید متعدد در اقصی نقاط شهر، خارج از توجیه اصلی ایجاد چنین بازارهایی است؛ موضوعی که می تواند موجب بر هم خوردن فعالیت بازارهای سازمان میادین در مناطق شهر تهران شود.از جمله اهدافی که برای ایجاد این سیستم در شهر تهران به آن اشاره شده است ایجاد مراکز عرضه محصولات با اختلاف ۳% پایین تر از قیمت مصوب میادین میوه و تره بار میباشد که با توجه به هزینه های جانبی اجرای این طرح مقرون به صرفه نبوده و از طرفی باتوجه به تعداد پایین این پایگاه ها امکان تاثیرگذاری قابل توجهی در بازار تهران وجود نخواهد داشت.
در کنار موارد ذکر شده اما اجرای این طرح از جهاتی می تواند مفید باشد. این سیستم در صورتی که با توجه به فلسفه ذاتی ایجاد بازارهای متحرک اقدام نماید، می تواند حائز اهمیت باشد. در برخی نقاط تهران، دسترسی به میادین و بازارهای میوه و تره بار شهرداری که به عنوان مراکز عرضه محصولات اساسی مورد نیاز خانوارها با قیمت پایین تر از سطح شهر شناخته شده است تا حدی سخت و یا در برخی مناطق در حاشیه های شهر فاصله تا میدان و بازار عرضه میوه زیاد میباشد. بازارهای متحرک اتوبوسی در این مورد می توانند با عرضه محصولات در این نقاط، به تامین محصولات باکیفیت و دارای قیمت مناسب کمک قابل توجهی نمایند.
زیباسازی شهری و جلوه بصری این سازوکار نیز می تواند یکی از مزایای آن به شمار بیاید؛ همانطور که در برخی کشورهای توریستی همچون ترکیه مورد استفاده قرار گرفته است. در این رابطه اما باید به این نکته توجه داشت که استفاده توریستی از این بازارها منوط به قرارگیری آنها در مناط مشخص توریستی می باشد که ممکن است نقاط استراتژیک و موثری با توجه به اهداف اصلی این طرح نباشند و تا حدی اهداف اصلی طرح را به حاشیه بکشاند. البته موضوع زیباسازی شهری این بازارها در صورتی که در اطراف آنها نظافت مناسبی صورت نگیرد ممکن است بلعکس عمل نموده و موجب مخدوش شدن فضای شهری شود.
در مجموع با توجه به موارد و تجارب استفاده از بازارهای متحرک در دنیا، درصورتی وجود این بازارها در شهر تهران مفید فایده خواهد بود که بر اساس ماهیت اصلی ایجاد این بازارها عمل نموده و صرفاً برای خدمترسانی به برخی مناطق خاص، کم برخوردار و دارای فاصله از میادین و فروشگاه های ثابت عرضه محصولات اساسی و توجیهاتی از این قبیل، از این بازارهای متحرک استفاده نمود.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.