فشار همه جانبه دولت به بخش خصوصی

«وزارت نیرو برق ما را قطع و گاز را تامین نمی کند، وزارت صنعت برای‌مان عوارض وضع می کند و بانک مرکزی هم می گوید ارز را به نرخ نیمایی تحویل بدهید. نمی شود که از هر طرف به بخش خصوصی فشار وارد کنید.» این ها بخشی از صحبت های بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی است. انتقاد فعالان اقتصادی بخش خصوصی از سیاست های دولتی با رسیدن فصل گرما و آغاز خاموشی ها، وارد مرحله جدیدی شده است. بررسی مشکلات صنایع درباره قطعی برق در ماه‌های گرم سال مهمترین دستور کار صد و بیست‌ودومین نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی بود. جلسه ای که با حضور احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و با حضور نمایندگان جدید قوه مقننه در این شورا برگزار شد.

بررسی پیشنهادات حمایتی مرتبط با قطع برق واحدهای تولیدی در فصل گرم سال یکی از دستورکارهای جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی بود.  طبق این دستورجلسه، ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار و آیین‌نامه اجرایی آن تهیه شده و تأکید دارد که واحدهای تولیدی و صنعتی نباید در اولویت قطعی برق قرار بگیرند در صورتی که به محض شروع فصل گرما شاهد قطعی برق انواع صنایع و کارخانه‌ها هستیم. در این رابطه بخش خصوصی معتقد است قانون باید محترم شمرده شود چون قانون را برای اجرا تصویب می‌کنند؛ اما متأسفانه امروز تمام بار ناترازی برق به دوش صنعت افتاده است در صورتی که صنعت توان تحمل این قطعی‌ها را ندارد.

رئیس کمیسیون صنعت و معدن مجلس در این رابطه، عدم حضور وزیر نیرو در نشست را مورد انتقاد قرار داد و گفت: باید از بخش خصوصی قدردان باشیم که با وجود همه مشکلاتی که ایجاد شده به کار خود ادامه می‌دهد. در هر صورت ظرفیت اجتماعی را از دست دادیم و حرفی برای گفتن نداریم و تنها گناه را به گردن افراد دیگر می‌اندازیم. افرادی که باید پاسخ‌گو باشند هم حضور ندارند. آنچه در این نشست به عنوان پیشنهاد مطرح شده تنها جنبه مسکن دارد و مشکل را حل نمی‌کند. عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس نیز گفت: دولت مکلف است برق صنایع را تأمین کند؛ اما رفتاری که پیش گرفته شده با قانون و شعار سال مغایرت دارد. این وضعیت صنعت غذای کشور را به مخاطره می‌اندازد و پاسخ‌گویی هم نیست. او ادامه داد: امیدواریم دولت جدید نسبت به تکالیف و وظایف خود مقیدتر باشد و قطعی برق صنایع به ویژه در حوزه کشاورزی چاره‌اندیشی شود.

در همین حال رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: در دنیا هر کدام از سازمان‌ها ساز خودشان را می زنند، اما مانند ارکستر سمفونیک از دل آن یک آهنگ بیرون می آید که آهنگ توسعه است، ولی در ایران آهنگ بدبختی نواخته می شود. بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی گفت: در دنیا هر کدام از سازمان‌ها ساز خودشان را می زنند، اما مانند ارکستر سمفونیک از دل آن یک آهنگ بیرون می آید که آهنگ توسعه است، ولی در ایران آهنگ بدبختی نواخته می شود. شکوری افزود: وزارت نیرو برق ما را قطع و گاز را تامین نمی کند، وزارت صنعت برایمان عوارض وضع می کند و بانک مرکزی هم می گوید ارز را به نرخ نیمایی تحویل بدهید. وی اظهار کرد: نمی شود که از هر طرف به بخش خصوصی فشار وارد کنید و بعد به چهار تا مسکن که الزامی هم به رعایت آن وجود ندارد، اکتفا کنید. فردا روز با این روند، تولید می خوابد و ما امیدی به این راهکارها نداریم.

در نشست کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگو، فعالان بخش خصوصی تأکید کردند که هر بار روشن و خاموش کردن صنایع حدود ۲۴ ساعت طول می‌کشد و هر خاموشی برق ۲۴ ساعته موجب افزایش خسارات می‌شود. به اعتقاد فعالان بخش خصوصی اقتصاد ایران، واحدهای تولیدی که قطع برق، پیوستگی تولید آنها را تحت‌الشعاع قرار داده و به ظرفیت مجدد رسیدن آن واحد به سهولت امکان‌پذیر نیست، مدل ۱۲ روز پیوسته در ۳ ماه، جایگزین مدل یک روز در هفته شود تا این واحدها بتوانند در دوران قطع برق تعطیلات تابستانی خود را اعمال کنند. از دیگر درخواست‌های بخش خصوصی حاضر در این نشست این بود چنانچه در فصل گرم، واحدها برای جبران عقب‌افتادگی تولید ناشی از قطع برق، ناچار به فعال کردن واحد در روز جمعه شوند، محاسبه حقوق و مزایا مشمول تعطیل کاری نشود. در این راستا وزارت نیرو اعتقاد دارد که برای تأمین برق و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت (یعنی بدون در نظر گرفتن برنامه‌ریزی‌های اضطرار) لازم است متناسب با کمبود، پیش برویم که تولید و مصرف تراز شوند. براساس آنچه گفته شد حل این مسئله در حوزه اختیار وزارت نیرو نیست و نهادهای امنیتی کنترل این بخش را به عهده دارند.

متناسب با بحث‌های مطرح شده در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری راه‌حل اساسی این موضوع را در گرو ایجاد نهاد تنظیم‌گر در حوزه برق دانست چراکه آنچه باعث کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه برق می‌شود، به شیوه سیاست‌گذرای برمی‌گردد که جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش برق را کم کرده است. در نهایت با موافقت اکثریت اعضا مقرر شد پیشنهادهای مطرح شده در این جلسه در صحن اصلی شورای گفت‌وگو مطرح و بررسی شود. بنابراین تأکید شد که به تقاضای واحدهای تولیدی که قطع برق، پیوستگی تولید آنها را تحت‌الشعاع قرار داده و به ظرفیت مجدد رسیدن آن واحد به سهولت امکان‌پذیر نیست، مدل ۱۲ روز پیوسته در ۳ ماه جایگزین مدل یک روز در هفته شود تا این واحدها بتوانند در دوران قطع برق تعطیلات تابستانی خود را اعمال کنند. بر این اساس شرکت توانیر می‌تواند تعهد واحدهای یاد شده به قطع برق در بازه اعلامی را راستی‌آزمایی کند. همچنین اگر در فصل گرم، واحدها برای جبران عقب‌افتادگی تولید ناشی از قطع برق، ناچار به فعال کردن واحد در روز جمعه شدند، محاسبه حقوق و مزایا مشمول تعطیل کاری نشود.

کارشناسان معتقدند که بخش خصوصی بیشترین فشارها را طی سال‌های اخیر از سیاست‌های غلط دولت تحمل کرده است. روند صحیح آن است که براساس قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار، دولت در قوانین مرتبط از بخش خصوصی نظرخواهی کند، تنها در این صورت است که می‌‎توان جلوی بسیاری از این ایرادات و مشکلات را گرفت. مسئولان دولتی و بانک مرکزی باید درباره سیاست‌های غلط خود در طول سال‌های اخیر پاسخگو باشند و آسیب‌های ناشی از این سیاستگذاری ها را بپذیرند. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که بی توجهی به بخش خصوصی را زمینه‌ساز فرار سرمایه، سرمایه‌گذاران و کارخانه‌داران از کشور است. قطعا باید با تغییر رویه نسبت به بخش خصوصی، جلوی این امر گرفته شود. براساس مواد ۲ و ۳ قانون بهبود فضای کسب و کار کشور لازم است قبل از تصویب هر قانونی که بخش خصوصی را تحت تاثیر قرار می‌دهد از این بخش کسب نظر شود، با این حال به نظر می رسد که در بسیاری از موارد رعایت نمی‌شود. فعالان بخش خصوصی معتقدند که نگاهی که گاهی به بخش خصوصی به چشم فرصت طلب نگاه می‌شود، این نگاه را جفا به اقتصاد و اشتغال کشور است. به اعتقاد کارشناسان هرچقدر دولت به بخش خصوصی اتکا کند، هم به دولت در تصمیم‌گیری‌های درست کمک خواهد شد، هم بخش خصوصی کشور راحت می‌تواند فعالیت کند و هم سرمایه‌گذاری در ایران توسعه می‌یابد.