چالش های اجرای طرح پزشک خانواده
طرح پزشک خانواده اگرچه سالهاست از سوی متولیان امر در حوزه بهداشت و درمان مدنظر قرار گرفته است و گاها نیز از برنامههای ویژه برای اجرایی شدنش سخن به میان آمده اما اکنون بعد از دو دهه این طرح همچنان دچار چالشهای فراوان برای اجرایی شدن خود است. بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت معتقد است […]
نگاهی به پیشینه یک طرح قدیمی
این در حالی بوده که طبق بند ب ماده ۹۱ برنامه چهارم توسعه و بند ب ماده ۳۷ قانون بودجه سال ۱۳۸۸ در خصوص ایجاد نظام ارجاع با استفاده از راهبرد پزشک خانواده و راهاندازی این نظام برای آحاد جمعیت، برنامه پزشک خانواده روستایی از سال ۱۳۸۴ نخستین گام اجرایی شدن را برداشت تا بتواند به اهداف خود از جمله تداوم پاسخگویی به نیازهای جامعه، ضرورت و بهبود کارایی و اثربخشی بخش سلامت، تعادل در پرداخـت هزینههای بخش سلامت دست یابد، همچنین تأمین دسترسی به خدمات ۲۸ میلیون جمعیت ساکن در مناطق روستایی، عشایری و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، با جانمایی حدود هفت هزار پزشک عمومی و پنج هزار ماما در اجرایی شدنش مدنظر قرار داشت. با این وجود اما در طول این سال ها هرچند که به دفعات از این طرح و تدابیر مربوط به آن سخن به میان آمد ولی مدل عملیاتی اش موفق نشد مانند کشورهای پیشرو نقش بیبدیلی کیفیت خدمات بهداشتی درمانی داشته باشد.
نسخه هایی که به سرانجام نرسیدند
در این روند البته این را هم باید بیان کرد که زمانی توسعه طرح مذکور در شهرها در قالب نسخه «۰۱» نتوانست نتیجه بخش باشد، متولیان امر در دو وزارتخانه مسئول به عبارتی وزارت بهداشت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به سراغ تهیه و انتشار نسخه « ۰۲» رفتند و تلاش کردند تا با تبلیغات آن هم بدون در نظر گرفتن جنبه آموزشی و فرهنگی از اجرای آن سخن بگویند.
موضوع منابع مالی
اما جدا از این موارد شاید مانند بسیاری دیگر از طرحها و برنامهها باز هم مقوله منابع مالی و ضرورت حمایت مالی بیشتر دولت از طرح پزشک خانواده مشکلی باشد که طرح مذکور نیز به دلیل آن دچار چالشهای دو دههای شده است. مقولهای که علی سالاریان، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور نیز به آن اشاره کرده است البته با این توضیح که پزشک خانواده و نظام ارجاع اگر به خوبی استقرار یابد، منابع مالی در بخش بهداشت و درمان به خوبی مدیریت خواهد شد علاوه براین شاهد خدمت بسیار بزرگی به حفظ سلامت و افزایش امید به زندگی مردم خواهیم بود. موضوعی که کمال حیدری معاون وزیر بهداشت هم بر آن تاکید دارد. از نظر وی نیز برای این برنامه بار بیماری را کاهش می دهد. اجرای این برنامه از نظر اقتصاد سلامت و عدالت در دسترسی به خدمات پزشکی می تواند ما را به اهدافمان نزدیک کند.» یکی دیگر از مزایای برنامه پزشکی خانواده منطقی بودن تجویز دارو و درمان است. با این وجود اما همانطور که بیان شد دلیل متعدد که شاید برخی از آنها نیز چندان مشخص و واضح نباشد، موجب شده اجرای این طرح همچنین تربیت متخصصان این رشته تخصصی متوقف شود و متولیان امر نتوانند از پتانسیلهایی که متخصصان این رشته دارند، بهره کافی را ببرند. آنچه که موجب شده تا کشورمان نتواند همگام با کشورهای پیشرو در برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع نظام سلامت موفق عمل کند. البته نباید از این موضوع هم غافل ماند که حداقل تا به امروز وزارت بهداشت برنامه مدونی و دقیقی برای عملیاتی شدن طرح مذکور نداشته و در دولتهای مختلف نیز مسئولان نظام بهداشت و درمان هر کدام از تلاش برای اجرایی شدن برنامه پزشک خانواده سخن گفتهاند اما نتوانستهاند آن را به سرانجام برسانند.
علتی به نام سیستم نظام ارجاع
در این میان اما نباید فراموش کرد که شاید اصلی ترین دلیل برای به سرانجام نرسیدن این برنامه بهرغم همه محاسنی که دارد به مبحث سیستم نظام ارجاع بازمیگردد. آنچه که نیاز به بررسی داشته تا مسیر برای رفع علتهای موجود در زمینه اجرایی نشدن دو دههای طرح پزشک خانواده هموار کرده و بتواند آن را به سرانجام برساند. به هر حال اکنون باید دید وزیر بهداشت که از ضرورت تدوین برنامهای واقعی در این زمینه سخن گفته است، آیا میتواند در این زمینه موفق عمل کند و در پایان دوره مدیریتی خود بتواند صحبت از عملیاتی شدن کامل این برنامه با کمک تدابیر وزارتخانه متبوعش به میان آورد یا باز هم این طرح بدون نتیجه به دورههای بعد به میراث خواهد رسید.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.