ورود شرکت میهن در جایگاه برندی فعال در صنایع غذایی و لبنی به تولید محصولات زنجیره فولاد باعث ایجاد ابهاماتی در بین فعالان این صنعت شده است. تولیدکنندگانی که گاه دهههاست در این صنعت فعالیت دارند، اما هنوز نتوانستهاند جایگاه لازم را در این صنعت کسب کنند.
با این حال میهن که حدود دو سال است با کارخانه فولاد خورشید راسا به این صنعت ورود کرده، اخیراً توانست طبق یک قرارداد انحصار تأمین سنگ آهن فولاد بردسیر، قدیمیترین شرکت فولادسازی جنوبشرق کشور را بر عهده بگیرد.
به نظر میرسد چشمانداز دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ بسیاری از سرمایهگذاران را برای ورود به این صنعت ترغیب کرده است. میهن نیز بهعنوان برندی شناختهشده در حوزه صنایع لبنی تلاش دارد تا امتیاز برند خود را در صنایع دیگر هم خرج کند. درست مانند زر ماکارون که ابتدای امسال با وعده تولید سالانه یک میلیون دستگاه خودرو از نیت خود برای ورود به صنعت خودروسازی خبر داد.
گرچه سرمایهگذاری برندهای شناختهشده در حوزهها و صنایع دیگر به خودی خود و ذاتاً امری مذموم نیست و حتی ممکن است در کشورهای توسعهیافته صنعتی رخ دهد، اما آیا شرکتهای فعال در صنایع غذایی و لبنی که به آنها اشاره شد صلاحیت ورود به صنایع مهمی نظیر فولاد و خودروسازی را دارند؟
گذشته از این، با توجه به وضعیت این صنایع و رکود و زیان شرکتهای حاضر در آنها، تولید فولاد یا سنگ آهن چه سودی برای میهن دارد که حاضر است برای آن شرکتی جدید و مجزا راهاندازی کند؟ آنطور که در سایت فولاد خورشید رسا آمده، این شرکت در تولید انواع محصولات فولادی، آهن اسفنجی، میلگرد، شمش، تیرآهن، قراضه و … فعالیت دارد. محصولاتی که تولید آنها به هزینه زیادی نیاز دارد و با توجه به شرایط کنونی بازار در ایران و جهان نمیتواند چندان سودده باشد.
فولاد خورشید رسا از سال ۱۳۹۹ فعالیت خود را آغاز کرده و بهتازگی در قراردادی با صنایع فولاد مشیز بردسیر متعهد شده تامینکننده انحصاری آهن اسفنجی این شرکت و همچنین نماینده رسمی و عرضهکننده انحصاری تولیدات آن در بازارهای داخلی و خارجی و همچنین در بورس کالا باشد.
با توجه به حواشی اخیری که پیرامون فعالیت شرکت میهن وجود داشت، این پرسش مطرح میشود که توسعه فعالیت این شرکت در صنایع فولادی آیا ریشه در ارائه محصولات و خدمات بهتر از سوی آنها دارد؟
هزینه آزمون و خطای «میهن» را چه کسی میپردازد؟
یک کارشناس صنعت فولاد در رابطه با چرایی و چگونگی فعالیت شرکت میهن در صنایع فولادی به تجارتنیوز گفت: اینکه سرمایهگذاری از صنعتی به صنعتی دیگر برود اقدام عجیبی نیست. همانطور که ممکن است که یک فولادساز هم برای تولید شیر و بستنی تمایل پیدا کند. اما باید توجه داشت که سرمایهگذاری در زنجیره فولاد، ازجمله آهن اسفنجی، هزینه و سرمایه سنگینی را میطلبد.
محمدرضا محمدی ادامه داد: از راهاندازی یک کارخانه کوچک سنگ آهن تا رسیدن به مرحله تولید حداقل باید ۸۰ میلیون دلار هزینه کرد. از سوی دیگر، در زنجیره تولید فولاد و محصولات آن، آهن اسفنجی بسیار بیشتر از سایر محصولات گاز مصرف میکند. چراکه در تولید این محصول گاز تنها سوخت موجود محسوب میشود و امکان جایگزینی هیچ سوخت دیگری وجود ندارد.
او تصریح کرد: با توجه به این شرایط روشن است که هیچ شرکتی بدون دریافت ویژه یارانههای دولتی و تسهیلات مختلف امکان ورود و موفقیت در آن را نخواهد داشت. البته حمایت از صنایع در چارچوب وظایف دولت و حاکمیت و امری متداول است و نقدی بر آن وارد نیست.
وی با اشاره به نداشتن سابقه میهن در عرصه صنعت فولاد توضیح داد: از آنجایی که برای توسعه پروژه میهن سرمایه کلانی خرج شده، احتمالا علاوه بر سرمایهگذاری شخصی بخشی از سرمایه هم از محل درآمدهای ملی تأمین شده است.
این کارشناس تثبیت جایگاه شرکت میهن در صنعت فولاد ایران را ناگزیر از آزمون و خطای بسیار دانست و تأکید کرد: امید میرود هزینه این آزمون و خطا از درآمدهای کشور به دست نیاید و خود شرکت میهن سرمایهگذاری آن را انجام دهد.
محمدی در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر تولیدکنندگان فعال در زنجیره فولاد اگر بخواهند دامنه فعالیت خود را از یک حلقه به حلقه دیگر توسعه دهند با وجود چند دهه فعالیت با انواع چالشها دست و پنجه نرم میکنند؛ حال اینکه چطور شاهد یک سرمایهگذار نوظهور در این صنعت هستیم، مشخص نیست.
فولاد بردسیر به کجا وابسته است؟
علاوه بر دغدغههای فعالان صنعت فولاد، آنچه حساسیت افکار عمومی را نسبت به ورود شرکت میهن به صنعتی پولساز در ایران برانگیخته، تصویری است که از این شرکت در اذهان عمومی وجود دارد.
همچنین فولاد بردسیر، شرکتی که حاضر شده انحصار تأمین سنگ آهن خود را به فولاد خورشید راسا واگذار کند، به موسسه «جهاد نصر» وابسته است. مؤسسهای عمومی غیردولتی که اعضای اصلی مجمع عمومی آن را دو وزیر، یعنی وزرای کشاورزی و اقتصاد، و یک معاون رئیس جمهوری، یعنی رئیس سازمان برنامه و بودجه، تشکیل میدهد.