بررسی دولت برای پرداخت یارانه نقدی یا کالابرگ
برزخ تصمیم یارانه ای
بعد از به صدا درآمدن زنگ حذف ارز ۴۲۰۰، چگونگی اجرای آن با توجه به اقتضائات اجرایی با تغییراتی روبه رو شد به طوری که طبق اظهارات مسئولان دولت، مقرر شده تا زمان فراهم شدن زیرساخت های اجرای کالابرگ الکترونیک، پرداخت نقدی در دستور کار قرار بگیرد. تا الان هم دو مرحله از یارانه های […]
بعد از به صدا درآمدن زنگ حذف ارز ۴۲۰۰، چگونگی اجرای آن با توجه به اقتضائات اجرایی با تغییراتی روبه رو شد به طوری که طبق اظهارات مسئولان دولت، مقرر شده تا زمان فراهم شدن زیرساخت های اجرای کالابرگ الکترونیک، پرداخت نقدی در دستور کار قرار بگیرد. تا الان هم دو مرحله از یارانه های کمک معیشتی واریز و یک مرحله آن قابل برداشت شده است.
با این حال،دولت در مسیر انتخاب بین کالابرگ و یارانه نقدی با نکات مثبت و منفی روبهرو است، انتخاب هریک از این مسیرها مزایا و مضراتی برای مجری این طرح بزرگ اقتصادی دارد.
این روزها زمزمه اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بر سر زبانها افتاده است و دولت قصد دارد یارانه چهار کالای اساسی یعنی مرغ و تخممرغ و شیر و روغن را بهصورت کالابرگ الکترونیکی به دست مردم برساند، یعنی مابهالتفاوتی را که قیمت قبل این کالاها پس از حذف ارز ۴۲۰۰تومانی با قیمت جدید آنها پیدا میکنند بهصورت یارانه در قالب طرح کالابرگ الکترونیک به مصرفکننده نهایی پرداخت کند. اجرای این طرح نوعی جایگزین برای یارانه نقدی است در صورتی که در اجرا با چالشهای جدی روبهرو است.
در این گزارش به نقاط قوت و ضعف این طرح در مقابل پرداخت یارانه نقدی میپردازیم:
۱ ـ اولین مطلبی که در اینجا باید به آن اشاره کرد و میتوان از مزایای طرح کالابرگ الکترونیکی برشمرد، تأمین حداقل کالری استاندارد خانوار است که با اجرای این طرح میتوان از وصول آن اطمینان حاصل کرد چرا که خانوار ما در طول یک ماه مواد غذایی مورد نیاز خود را بهقیمت مصوب میتواند تهیه و استفاده کند.
البته یارانه نقدی برتری نسبی که در اینجا نسبت به کالابرگ الکترونیکی دارد، این است که اختیار را به خود خانوار میدهد که چگونه یارانه دریافتی را هزینه کند چرا که ممکن است برای خانوار خرجهای ضروریتری وجود داشته باشد و بنا بر صلاحدید این مبلغ صرف هزینههای دیگری شود که عملاً این اختیار در طرح کالابرگ الکترونیک از خانوار ما سلب میشود.
۲ ـ از طرف دیگر دومین نکتهای که قابل بحث است این است که دولت با کالابرگ الکترونیکی یارانه کمتری بهلحاظ ارزش ریالی در اختیار مردم قرار میدهد.
اگر مصرف یک خانواده چهارنفره در طول یک ماه را بهطور متوسط، ماهانه ۸ لیتر شیر (هفتهای ۲ لیتر)، یک شانه تخممرغ، ۸ عدد مرغ دوکیلوگرمی (هفتهای دو عدد) و ۵ لیتر روغن در نظر بگیریم:
مابهالتفاوت مبلغ پرداختی دولت که بهواسطه کالابرگ الکترونیکی در طول یک ماه قرار است پرداخت شود، عبارت است از:
۴۸۰ هزار تومان بابت مرغ با فرض مصرف ۱۶ کیلوگرم در ماه، ۵۰ هزار تومان بابت یک شانه تخممرغ، ۳۰۰ هزار تومان بابت ۵ لیتر روغن و حدود ۱۰۰ هزار تومان بابت ۸ لیتر شیر، مجموعاً حدود ۹۵۰ هزار تومان میزان یارانه پرداختی دولت توسط کالابرگ الکترونیکی در طول یک ماه به مردم میشود،
این در حالی است که یارانه نقدی که بر مبنای ۳۰۰ هزار تومان به یک خانواده ۴نفره پرداخت میشود، یکمیلیون و دویست هزار تومان است یعنی حدود دویست و پنجاه هزار تومان بهازای هر خانواده ۴نفره در جیب دولت توسط کالابرگ الکترونیکی میماند.
۳ ـ نکته منفی که پرداخت یارانه نقدی به مردم را همیشه مورد انتقاد کارشناسان قرار داده، رشد نقدینگی در جامعه و تشدید کسری بودجه است که از این زاویه کالابرگ الکترونیکی نسبت به یارانه نقدی برتری نسبی دارد.
۴ ـ اما جدیترین اشکالی که به طرح کالابرگ الکترونیکی وارد است و این طرح را با چالش جدی مواجه کرده است هزینه راهاندازی و اجرای این طرح است چرا که طبق گفته مدیر طرح هوشمندسازی، برای پیشبرد اجرای این طرح ۹۰۰ میلیارد تومان بهمنظور خرید تجهیزات هزینه شده است،
این درحالی است که پرداخت یارانه نقدی هیچ هزینه اولیهای برای تأمین زیرساختهای پرداخت برای دولت ندارد و از این منظور پرداخت یارانه نقدی بهمنظور فراهم بودن زیرساختها، طرحی بسیار بهصرفهتر برای دولت است.
۵ ـ آخرین مطلبی که در اینجا باید به آن اشاره کنیم، عدم وجود الزام قانونی برای پرداخت یارانه نقدی در مقابل کالابرگ الکترونیکی است چرا که کالابرگ الکترونیکی الزام قانونی برای اجرا دارد.
از مجموع نکاتی که در بالا ذکر شد، برداشت میشود که علاوه بر اینکه استقبال عمومی برای پرداخت یارانه نقدی میان عموم جامعه بیشتر است شواهد و قرائن نشان میدهد که کالابرگ الکترونیک طرح پرچالشی برای دولت است و همچنین فراهم کردن زیرساختهای آن هم دولت را با هزینههایی قابل توجه روبهرو میکند، بنابراین میتوان گفت در این شرایط حساس شاید بهتر باشد رویکرد دولت همان پرداخت یارانه نقدی باشد و اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی به آینده منتقل شود.
پرداخت نقدی یارانهها تا پیاده سازی کالابرگ
محمدمهدی سبحانیان معاون اقتصادی وزیر اقتصاد از ادامه پرداخت نقدی یارانه در ماههای آتی تا پیاده سازی پرداخت خبر داد و اظهار کرده که ، اگر قرار به پرداخت کالابرگ باشد، یارانهها در قالب اعتبار خرید به کارتهای افراد پرداخت میشود که بر اساس آن مردم میتوانند در سوپرمارکتها، فروشگاهها و مغازهها از آن اعتبار خرید استفاده کنند.در پرداخت نقدی فرد میتواند یارانه را برای هر مصرفی از جمله سینما و پارک انجام دهد، اما حاکمیت اعتقاد دارد تا افراد بتوانند با این منابع مایحتاج سفره خودشان را تأمین کنند و به همین جهت از کالابرگ استفاده میکند.به گفته او، آنچه دولت در قانون بودجه توسط مجلس مکلف به انجام شده، پرداخت یارانهها از طریق کالابرگ الکترونیکی است. انجام این کار مستلزم زیرساختهای لازم در کل کشور بوده و عملاً انجام فوری آن میسر نبود، در نتیجه تصمیم گرفته شد طی دو ماه نخست سال، پرداخت نقدی صورت بگیرد و بهمحض اینکه زیرساختهای لازم آماده شد و سایر ملاحظاتی که میتواند موردتوجه قرار گیرد، تصمیم درباره تداوم این شیوه یا اختصاص کالابرگ الکترونیکی اتخاذ خواهد شد.سبحانیان گفت: هیچ تغییری در مبلغ و افرادی که یارانه دریافت میکنند اتفاق نخواهد افتاد. همان افرادی که تا به امروز یارانه دریافت کردهاند و کسانی که بر اساس تقاضا، به فهرست یارانهبگیران اضافه میشوند، مشمول دریافت کالابرگ خواهند شد. عزم دولت این است که کمترین تفاوت و تغییری در شیوه خرید مردم اتفاق بیفتد و رضایت خاطر مردم از این جهت فراهم شود. همچنین تا به امروز هیچ بحثی در هیچ محفلی درباره تغییر یارانه بنزین مطرح نشده است.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.