بازار چهار چرخها سامان مییابد؟
کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اخیرا طرح ساماندهی خودرو را مورد بررسی قرار داد و بند مربوط به عرضه خودرو در بورسکالا را تصویب کرد. هرچند بسیاری معتقدند با رفتن خودرو به بورسکالا، عملا نرخگذاری دستوری حذف و به نوعی قیمت آزاد میشود، با این حال مجلسیها میگویند اجازه این اتفاق را نخواهند […]
شورای رقابت معتقد است اگر در بازار سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد باید مدیریت لازم جهت تعیین دستور العمل قیمت گذاری انجام شود.
حذف شورای رقابت از پروسه قیمت گذاری خودرو
با این وجود نمایندگان مجلس در صدد حذف شورای رقابت از روند قیمت گذاری خودرو بر آمده اند به نحوی که طبق مصوبه جدید کمیسیون صنایع و معادن مجلس، شورای رقابت از پروسه قیمتگذاری خودرو حذف میشود. کمیسیون صنایع و معادن مجلس ماده ۴ طرح تحول صنعت و بازار خودرو اعاده شده از شورای نگهبان را اصلاح کرده است که بر اساس آن مقرر شد خودروهای تولید شده داخلی در بورس عرضه شوند.
در این ماده قیمت پایه عرضه خودرو در بورس توسط سازمان حمایت از مصرف کننده تعیین شده و ساز و کار تحقق این مهم باید در بورس مهیا شود. علاوه بر عرضه خودرو در بورس، مسائلی مانند کیفیت، بومی سازی، قطعه سازان، خدمات پس از فروش و… نیز در این طرح بررسی شده است. البته طرح ساماندهی صنعت خودرو مصوب مجلس دهم بود که شورای نگهبان به ماده ۴ آن ایراد گرفت، اما در مجلس یازدهم این موضوع بررسی و ایرادات آن رفع شد. در حال حاضر کلیات این طرح در کمیسیون صنایع و معادن تصویب و جزئیات آن در دست بررسی است. نمایندگان این کمیسیون اما در پروسه عرضه خودرو در بورس تأکید دارند که عرضه هر محصولی در بورس کالا باید با قیمت پایه انجام شود که در این زمینه سازمان حمایت را جایگزین شورای رقابت کردهاند.
بنابراین اگر فروش خودرو از مسیر بورس کالا در مجلس و شورای نگهبان نهایی شود شورای رقابت دیگر دخل و تصرفی در قیمتگذاری محصولات خودرویی نخواهد داشت.
موافقان و مخالفان چه می گویند؟
نمایندگان مجلس معتقدند اجرایی شدن این طرح باعث کاهش زیان خودروسازان خواهد شد و با ممانعت از قیمتسازی در بازار، خودرو از یک کالای سرمایهای به یک کالای مصرفی تبدیل میشود تا مصرفکننده واقعی به راحتی به خودرو دسترسی پیدا کند و از سویی دیگر همین امر موجبات خروج دلالان از بازار را نیز فراهم خواهد کرد.
بسیاری از کارشناسان نیز میگویند با توجه به تجربه موفق صنایع دیگر در بورس کالا، بهتر است خودرو نیز در بورس کالا عرضه شود تا بحث رانت و دلالی در بازار خودرو که ناشی از دو نرخی بودن است از بین برود.
به گفته موافقان، با ورود خودرو در بورس کالا، شفافیت و امکان نظارت دقیق از سوی نهادهای مسوول، جای خود را به بحث قیمتگذاری میدهد و این بوروکراسی اداری برای قیمتگذاری بین شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار نیز دیگر وجود نخواهد داشت.
همچنین موافقان معتقدند اگر خودرو در بورس عرضه شود، ضمن از دست رفتن تدریجی هیجان سرمایهگذاری در بازار، جلوی ضرر و زیان خودروسازان نیز گرفته میشود.
در این زمینه، حجت الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: عرضه خودرو در بورس بهگونهای است که قیمت تمام شده خودرو همراه با سود منطقی که باید لحاظ شود، با نظر شورای رقابت مشخص میشود.
فیروزی به محدودیتهای اعمال شده برای خرید خودرو از طریق بورس اشاره کرد و افزود: محدودیتهایی برای خرید خودرو از طریق بورس وجود دارد، بدین صورت که افرادی که اقدام به خودرو از طریق بورس میکنند تا سه سال امکان فروش ندارند و در صورت فروش باید تا ۳۰ درصد از قیمت خودرو را به عنوان عوارض پرداخت کنند.
به گفته سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، هدف از ایجاد محدودیت این است که مصرفکنندگان واقعی اقدام به خرید از طریق بورس کنند.
وی خاطرنشانکرد: نکته مهم دیگر این است که عرضه خودرو در بورس برای شرایطی است که وضعیت بازار دارای نوسان است و تقاضا بیشتر از عرضه باشد، به محض اینکه بازار خودرو به وضعیت متعادل برسد، خودروسازان خرید و فروش را به شیوه عادی انجام میدهند.
فیروزی اظهار داشت: در طرح کنونی عرضه خودرو در بورس فقط برای خودروهای داخلی است، اما در طرحی که در کمیسیون مجلس در حال بررسی است موضوعات دیگری در زمینه بومیسازی، کیفیسازی، قطعهسازان و خودروهای خارجی در مجلس مطرح است. سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس افزود: قیمتگذاری دستوری همانطور که از جنس آن مشخص است باید به صورت دستوری اعلام شود که این محصول در بورس با قیمتی مشخص فروخته شود، در حالی که در خودرو این اتفاق رخ نمیدهد.
وی گفت: در خودرو با قیمت تمام شده محصول مواجه هستیم که با شرایط و معیارهایی مشخص شده و سود معقولی هم داریم که با شیوهای مشخص معین میشود. فیروزی تاکید کرد: قیمتی که قرار است برای خودرو تعیین شود به گونهای است که برای سایر کالاها در بورس انجام میشود، یعنی قیمت پایه مشخص میشود و در انتها رقابت قیمت فروش را
تعیین میکند.
به گفته سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، به هیچ عنوان با قیمتگذاری دستوری برای خودرو در بورس مواجه نخواهیم بود.
وی اظهار داشت: عرضه خودرو در بورس کالا موجب ایجاد تعادل در قیمت خودرو خواهد شد و از طرف دیگر افرادی اقدام به خرید میکنند که مصرفکننده واقعی بوده و در نهایت خودرو از حالت یک کالای سرمایهای خارج میشود.
با این وجود برخی هم معتقدند با عرضه خودرو در بورس فقط سازو کار قیمت گذاری تغییر می کند. ضمن اینکه به گفته آنها این طرح بیشتر به ایجاد فضای رانت و سفتهبازی منتهی خواهد شد و نتایج آنچنان مثبتی را ایجاد نخواهد کرد.
البته هنوز این طرح به تصویب نهایی مجلس نرسیده است. حال باید دید آیا این راهکار می تواند دردی از بازار پر التهاب صنعت خودرو دوا کند یا مانند سایر نسخه ها به شکست منتهی خواهد شد.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.