اهمیت فعال سازی کریدورهای بین المللی ایران
مسدود شدن یک هفته ای کانال سوئر که سهم قابل توجهی تجارت بین المللی از مسیر دریایی دارد موجب شده تا شرکت های حمل و نقل بیش از گذشت به فکر یافتن مسیری جایگزین برای پیشگیری از حوادث و زیان های احتمالی دارند، در این میان اما کریدور شمال-جنوب نیز می تواند یک جایگزین عالی […]
حدود یک هفته قبل بود که کشتی غول پیکر اورگیون متعلق به شرک ژاپنی به دیواره شرقی کانال سوئز برخورد کرد، این کشتی که حدود ۲۲۰ هزار تن وزن داشت، یکی از بزرگ ترین کشتی های باری دنیا با طول ۴۰۰ متر بود که موجب شد تا دو طرف کانال مذکورمسدود شود.
بحران چند میلیاردی روی دست اقتصاد جهانی
هر چند که بعد از حدود یک هفته کانال سوئز بازگشایی شد، اما بسته شدن این مسیر میلیاردها دلار خسارت با خود به همراه داشت که به خاطر تاخیر در تحویل بارها به وجود آمد. به طور دقیق تر باید گفت که انسداد کانال سوئز، بیش از ۳۰۰ کشتی با کالاهایی که میلیاردها دلار ارزش دارند، را روزها روی آب معطل کرد که بحران ذکر شده هر ساعت ۴۰۰ میلیون دلار و در مجموع میلیاردها دلار خرج روی دست اقتصاد جهانی گذاشته است. عدد و ارقامی که علیرضا چشم جهان، کارشناس حمل و نقل دریایی از آن سخن گفته است.
خطوط کشتیرانی مسیر ۹۰ درصد تجارت دنیا
این در حالی بوده که خطوط کشتیرانی مسیر بیش از ۹۰ درصد تجارت جهانی بوده و کانال سوئز هم نقش قابل توجه و البته تعیین کننده ای در این امر دارد. به عبارتی برآوردها نشان می دهد که حدود ۱۰تا ۱۵ درصد از تجارت بین المللی شامل بخش قابل توجهی از نفت مورد نیاز جهان از این مسیر دریایی عبور می کند. آنگونه که سازمان کانال سوئز نیز اعلام کرده است، بیش از ۱۹ هزار کشتی که شامل قایق های کوچک و کشتی های مسافربری نیز می شود، در سال ۲۰۲۰ از سوئز عبور کرده اند. اعداد و ارقام دیگر نیز حکایت از این دارد که روزانه به طور متوسط ۳۹ کشتی باری بزرگ از کانال مذکور عبور می کنند.
اهمیت فعال سازی کریدورهای بین المللی ایران
در این میان اگر چه آزادسازی این کشتی به گل نشسته موجبات جشن و شادی در این کانال را فراهم آورد تا به آنجا که کشتی هایی که یک هفته پشت این کانال معطل مانده بودند، بوق های خود را به صدا درآوردند تا شادی و شعف خود را به نمایش بگذراند. اما اشاره این اتفاق در شرایطی رخ داد که بروز این واقعه در ۱۵۰ سال گذشته بی سابقه بوده است و موجب شده تا اهمیت قابل توجه فعال سازی کریدورهای بین المللی ایران نیز بیش از پیش به مشخص شود، ضمن اینکه بسیاری از کارشناسان براین باور هستند که کشورمان در صورت فعال سازی کریدور شمال-جنوب که یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است، می تواند قدم مهمی برای باز پس گیری قدرت ترانزیتی از دست رفته خود بردارد. به گفته محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل و ترانزیت نیز ایران مسیری کم هزینه و پایدار برای اتصال شمال- جنوب بوده و براین اساس بسته شدن کانال مصداقی مهم برای این است که نباید نقش ترانزیتی کشورمان در مبادلات بینالمللی از سوی سایر کشورها نادیده گرفته شود. تغییر مسیر البته موضوعی است که در حال حاضر نیز رخ داده، زیرا که به دنبال وقوع این اتفاق چندین کشتی باری مسیر خود را به سمت دماغه امید نیک، در آفریقای جنوبی تغییر دادند گرفتار ترافیک ایجاد شده در کانال سوئز گرفتار نشوند.
تلاش شرکت های حمل و نقل برای یافتن یک جایگزین
بنابراین به نظر می رسد به دنبال وقوع این اتفاق بسیاری از شرکت های حمل و نقل جهان به دنبال مسیرهای جایگزین برای دوری از شاهرگ حیاتی تجارت دنیا و حوادث احتمالی باشند که می تواند موجب معطل شدن بار کشتی هایشان در این مسیر شود. به طور نمونه جورجیوس هاتزیمانولیس، سخنگوی وبسایت ترافیک دریایی بیان کرده است که شاهد تغییر مسیر کشتیها در اقیانوس هند از آسیا تا اروپا هستیم و اگر این شرایط ادامه داشت باشد، تعداد این کشتی ها افزایش خواهد یافت. البته باید گفت به دلیل اینکه انتخاب یک مسیر جایگزین حدود ۹۶۵۰ کیلومتر به طول مسیر و دو هفته به زمان سفر آنها اضافه خواهد کرد به طور قطع هزینه های شرکت های کشتیرانی مذکور نیز افزایش خواهد یافت.
به هر حال همانگونه که شاهجویی عنوان کرده است؛ بسته شدن کانال سوئز را می توان سیگنالی قوی برای کشور در این راستا دانست که اگر اقدامی سریع در خصوص وضعیت ترانزیت را مدنظر قرار دهد، در شرایطی که آمریکا به کمک همکاران منطقه ای اش سعی دارد تا به طرق مختلف سهم ایران از مبادلات جهانی را کاهش دهد، این امکان وجود دارد تا از موقعیت بی نظیر ژئوپولیتیک خود برای بی اثر کردن تحریم ها بهره برد.
موضوعی که کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو هم به نوعی از آن سخن گفته است. براین اساس وی دراین زمینه با اشاره به بسته شدن کانال سوئز، بر اهمیت تکمیل هرچه سریع تر کریدور شمال-جنوب میان هند، ایران و روسیه به عنوان جایگزینی برای این آبراه بینالمللی تاکید دارد. وی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشته است که کریدور شمال-جنوب یک جایگزین عالی برای کانال سوئز است که زمان سفر را ۲۰ روز کاهش میدهد، علاوه براین موجب کاهش ۳۰ درصدی در هزینه ها نیز می شود.
از نظر شاهجویی هم اگر یک کارگروه ویژه برای عبور بار کشتی های معطل مانده در دریای سرخ از داخل خاک کشور تشکیل می شد و فرایند های گمرکی و بندری در کشور برای این امر تسهیل می شد، شاهد عبور حجم گسترده ای از بارهای بین المللی از خاک ایران در مدت زمانی محدود بودیم. نظری که البته شاید اکنون نیز اگر اجرایی شود بتواند در این راستا اثربخش باشد. این در حالی بوده که وقوع این حادثه در کامال سوئز موجب شده تا دیگر کشورها نیز به دنبال بهره برداری از شرایط مذکور باشند، به طور مثال آمریکا نیز اعلام کرده است؛ جایگزین هایی برای کانال سوئز داریم. موضوعی که
ربکا ریباریچ، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا نیز اینگونه از آن سخن گفته است، اینکه کانال سوئز یک نقطه اصلی حملونقل دریایی است و با طولانی شدن بسته ماندن این گذرگاه، تأثیر آن بر حمل ونقل نظامی و غیرنظامی افزایش می یابد. با این وجود ما تواناییهای جایگزین برای کاستن از تأثیرات بسته ماندن این گذرگاه و حمایت از عملیات ها یمان در منطقه داریم. از سوی دیگر روسیه نیزبه دنبال بسته شدن کانال مذکور مسیر قطب شمال را به عنوان جایگزینی برای آن تبلیغ می کند. در این زمینه شرکت انرژی هستهای روسیه، روزاتوم، دلایل مختلفی را برای جایگزینی مسیر استراتژیک کشتیرانی دریای شمال ارائه داده است. یکی از این دلایل این است که مسیر دریای شمال فضای بیشتری برای حرکت کشتی های بزرگ دارد. ناوگان یخشکنهای هسته ای آن که بزرگترین ناوگان دنیا هستند می توانند به راحتی کشتیهایی را که در یخ گیر باشند بیرون آورند. در این میان به نظر می رسد با کمی برنامه ریزی و فراهم ساختن زیرساخت ها با توجه به امتیازاتی که در خصوص کاهش هزینه ها و مدت زمان سفر وجود دارد، کشورمان بتواند سهمی قابل توجه از این عرصه ترانزیتی داشته باشد، آنچه که البته اگر باز مانند تجربه های گذشته کمی تعلل در آن صورت گیرد، بی شک سایر کشورها از ایران پیشی خواهند گرفت و از این مجال برای خود دستاوردی بزرگ فراهم خواهند آورد. این در حالی بوده که با توجه به مزایای مادی و غیر مادی ترانزیت از این مسیر برای کشور، می توان از شرایط اقتصادی حال حاضر خارج شده و وابستگی اقتصاد کشور به نفت را بیش از پیش کاهش داد.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.