موانع اصلی ارتقاء جایگاه ایران در رتبه جهانی کسب و کار
مردم سراسر جهان همواره به دنبال رفاه هستند تا بتوانند به طور موثرتری با استعمار و تحریم های کشورهای دیگر مقابله موثری داشته باشند، آنچه که به طور قطع نیازمند توسعه و گسترش تولید است. براین اساس ایجاد، راه اندازی و رونق کسب و کارها از اهمیت زیادی برخودار خواهد بود، با این وجود به […]
آمار و ارقام جهانی حکایت از این دارد که ایران رتبه ۱۷۸ جهان در شاخص راهاندازی کسب و کار را به خود اختصاص داده است، البته باید گفت این جایگاه در زمینه فضای کسب و کار در میان ۱۹۰ کشور جهان طبق اظهارات محمد قاسمی، رییس مرکز پژوهش های اقتصادی اتاق ایران ۱۲۷ و براساس سخنان زهرا سعیدی، نماینده سابق مجلس ۱۳۷ است.
اما جدا از این تفاوت در اعداد عنوان شده، نکته مهم که نباید از آن غافل مانند این بوده که چرا به رغم اینکه کشورمان از امکانات و شرایط قابل توجه برخوردار است، و همچنین طبق گزارش های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، اقتصاد ایران در یک دهه اخیر رتبه ۱۶ تا ۲۲ دنیا را به خود اختصاص داده است، در زمینه کسب و کار باید چنین شرایطی را داشته باشد؟
تولید مرکزیت اقتصاد هر کشور
در گام نخست شاید اشاره به این نکته ضرورت دارد که وقتی شاخص فضای کسب و کار عدد و رتبه مناسبی نیست به این معنا خواهد بود که ما نتوانسته ایم نه فقط در جذب سرمایه خارجی موفق عمل کنیم، بلکه با تقلیل در حوزه سرمایه گذاری داخلی هم مواجه هستیم.
پیامد این امر بالا رفتن هزینه های تولید و به تبع آن کاهش انگیزه تولید کنندکان خواهد بود. آن هم در شرایطی که تولید مرکزیت اقتصاد هر کشوری به شمار می رود و مردم کشورها به دنبال رفاه هستند تا بتوانند در مقابل استعمار و تحریم های کشورهای دیگر مقاومت کنند، که این امر خود نیازمند توسعه و گسترش تولید است. براین اساس ایجاد، راه اندازی و رونق کسب و کار از اهمیت وافری برخودار بوده و باید در دستورکار مسئولان قرار داشته باشد.
وجود اقتصاد غیرمولد و وابسته به نفت
این در حالی بوده که متولیان امر همواره عنوان کرده اند برنامه ریزی ها در این راستا بوده که سرمایه گذاری خارجی در کشور رو به افزایش باشد. بنابراین برای رسیدن به این هدف، یکی از مهمترین فاکتورها ایجاد شرایط مطلوب در فضای کسب و کار خواهد بود. در این میان اما جعفر قادری، نماینده مردم شیراز در مجلس براین باور است که نظام اداری کشور از دهه ۴۰ به بعد مبتنی بر تقسیم پول نفت و مدیریت بر مبنای نفت بوده و این امر موجب شده تا در شرایط تحریم و کاهش چشمگیر فروش نفت، ثبات اقتصادی نیز به مخاطره بیافتد و نتوان فعالیت اقتصادی پایدار داشت. بنابراین با توجه به اظهارات وی می توان اینگونه عنوان کرد که وجود اقتصاد غیرمولد و وابسته به نفت شاید یکی از عوامل اثرگذار در این زمینه است.
انحصاری بودن یا فربه شدن سیستم اداری؟
با این وجود ولی برخی دیگر از صاحب نظران از جمله وحید شقاقی، کارشناس مسائل اقتصادی تاکید دارند که دلیل این امر انحصاری بودن فضای کسب و کار در کشور است و بروکراسی های پیچیده نیز به این امر دامن زده است. البته قادری به این امر از این منظر پرداخته است که بسیاری از رویه هایی که در دستگاه های اداری و اجرایی کشور وجود دارد مبتنی بر منطق خاصی نبوده و فقط سیستم اداری فربه شده و توسعه یافته است. به اعتقاد وی سیستم اداری به جای اینکه کمکی به برداشتن موانع تولید کند خود مانعی برای تولید کننده محسوب می شود.
قوانین به روز و تولید و پویا شود
مبتنی بودن اقتصاد کشور در بازه زمانی درازمدت به شیوه سوداگری، اما شاید گره دیگری باشد که به نوعی سالیان سال است در میان کلاف سردرگم تولید و ایجاد فضاهای کسب و کار جدید خودنمایی می کند. آنچه شقاقی درباره آن بیان کرده است که سال ها بخش های غیر مولد اولویت داشته اند و براین اساس باید با اصلاح نظام مالیاتی، قوانین بازدارنده و سیاست سلبی بخش غیر مولد را از کار بیندازیم و تولید را فعال و پویا کنیم. به اعتقاد قادری نیز ما می دانیم که عمر قوانین بیش از ۱۰۰ سال است و متناسب با شرایط موجود تغییر نکرده همانند قانون تجارت، قانون مدنی، قانون شهرداری ها یا بسیاری از قوانینی که نیاز است به روز شود و تا این قوانین بروز رسانی نشوند نمی تواند پاسخگوی نیاز ها و راه گشای تولید کننده باشند.
مقررات دست و پاگیر در حوزه تولید
به این مجموعه از دلایل باید مقررات دست و پاگیر در حوزه تولید را نیز اضافه کرد. به گفته سیداحسان خاندوزی، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس پس از تصویب قوانین تا مرحله اصابت قانون به فعال اقتصادی فرآیندی را در کشور داریم که مانع اصلی و دشوارکننده در حوزه فعالیت های تولیدی و اقتصادی است. با توجه به همه این موارد سعیدی معتقد است که به نظر می رسد در اجرای برخی موارد درگیر سلایق شخصی شده ایم و قوه مقننه باید قوانین فوری در این زمینه تدوین کند.
البته وی از این موضوع نیز سخن گفته است که وقنی ما برای سرمایه گذاران فرصت هایی را ایجاد کرده ایم که بدون ریسک، تنش و تلاش بتواند به سود، آن هم سودی تضمین شده برسند، مانند آنچه که در حوزه مسکن و … شاهد بودیم، این امر تلاش سرمایه گذاران را برای حضور در بخش تولید کمرنگ خواهد کرد.
مقابله با تحریم ها تا بیماری کووید۱۹
در این میان باید گفت که اقتصاد ایران به خصوص در بازه زمانی یک دهه گذشته فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته و روند پرچالشی را تجربه کرده است، مقابله با تحریم ها در کنار برخی موارد دیگر موجب شده تا کشورمان در این زمینه روزهای پر دغدغه ای را سپری کند، اکنون نیز یک سال است که بیماری کووید۱۹ خود به چالشی جدی البته نه تنها برای ایران بلکه برای تمامی کشورهای تبدیل شده است. آنچه که فضای کسب و کار جهانی را به طور جدی تحت تاثیر خود قرار داده است.
اما جدا از این شرایط سایر اقتصادهای خاورمیانه همواره تلاش کرده اند تا با اعمال اصلاحات برای مقررات زدایی و تسهیل کسب وکار را در جهان داشته اند، آنچه که به طور نمونه در کشورهایی مانند عربستان، اردن، بحرین و کویت شاهد هستیم. این در حالی است که مقام معظم رهبری امسال را به نام تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها نامگذاری کرده اند و این نگاه باید در مقوله تولید و اشتغال به عبارتی کسب و کار بسیار پر رنگ تر باشد.
براین اساس باید بتوانیم به نحوی برنامه ریزی کرده و ابزارها را به گونه ای تعریف کنیم که مانع ها برداشته شود تا برنامه ریزی اصولی روی بهبود کسب و کار صورت گیرد. ضمن اینکه نباید از یاد برد که در شاخص کسب و کار باید معیارهایی برای اندازه گیری هر هدفی وجود داشته باشد. بنابراین اگر هدفی عنوان شود که معیاری برای اندازه گیری آن نباشد و نتوان آن را با اعداد و ارقام همچنین روش های مهندسی ارزیابی کرد به طور قطع هدف مذکور چندان قابل توجه نیست.
از سوی دیگر اشاره به این موضوع نیز ضرورت دارد که در سال ۲۰۲۰ رتبه کسب و کار ایران به رغم اینکه شعار سال رونق و جهش تولید بود، عدد قابل توجهی نبود و براین اساس نباید اجازه داد تا این تجربه دوباره تکرار شود. از این رو باید به طور جدی تر در زمینه رفع چالش ها و موانع موجود برنامه ریزی شود زیرا که به طور قطع رفع موانع کسب کار نه تنها باعث رونق تولید خواهد شد بلکه فرصت های شغلی قابل توجهی نیز برای نیروهای کار جوان به وجود خواهد آورد، بحثی که سعیدی نیز بر آن تاکید کرده است.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.