«نقد» صنعت هسته ای را با «نسیه» لغو تحریم هاعوض نمی کنیم

ابراهیم عزیزی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی،  با بیان اینکه آمریکایی‌ها همچنان دچار توهم و سردرگمی هستند گفت: راستی آزمایی و تضمین، لغو تحریم‌ها و همچنین خارج کردن نهادهای انقلابی از تحریم‌ها و جلوگیری از بدعهدی‌ها از جمله موضوعاتی است که هنوز در مذاکرات هسته‌ای به نتیجه نرسیده است.

مذاکرات در دوحه قطر دوباره پیام بی اعتمادی به آمریکا رو برای مخاطبان ایران و جهان در پی داشت. به عقیده شما نشست در قطر چه چشم‌انداز جدیدی از رویکرد غرب و به ویژه آمریکا به روند مذاکرات به ما نشان داد؟

آمریکایی همچنان دچار توهم هستند و فکر می‌کنند هنوز می‌توانند با تهدید  و ارعاب  و همان نگاهی که خود را کدخدا می‌دیدند، ادامه دهند. آمریکایی‌ها باید از توهم کدخدایی خارج شوند و صادقانه با رویکردی که در آن حقوق ملت ایران دیده بشود وارد این بحث شوند. آنها الان با صداقت در خصوص مذاکرات برخورد نمی‌کنند و به دنبال استفاده از ابزار تهدید و تحریم هستند.

آنها تصور می‌کنند همچنان این دو ابزار در جمهوری اسلامی کاربرد دارد، در حالی که اگر واقع‌بینانه به این  داستان نگاه کنند پی می‌برند که اساسا دوران تحریم و تهدید برای رسیدن به توافق گذشته است، آنهم در شرایطی که با ملت بزرگ و ثابت قدمی مثل ایران طرف هستند. بنابراین این شیوه‌ها دیگر شیوه‌های نخ نما شده‌ای است.

به طور طبیعی آمریکایی‌ها باید بتوانند تصمیم بگیرند و خود را از این سردرگمی خلاص کنند. آقای بایدن هم باید به عنوان پیرترین و ناکارآمدترین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا این را آویزه گوش کند که برای ملت  شجاع ایران و اسلام به کارگیری ادبیات همراه با توهین، تهدید و تحریم و گزینه نخ‌نما شده نظامی، عمرش به پایان رسیده است.

آمریکایی‌هایی که در طول ۴۰ دهه گذشته در انقلاب اسلامی نتوانستند این ادبیات خود را اجرایی کنند.

جمهوری اسلامی ایران جمهوری اسلامی ۱۴۰۱ است نه  جمهوری اسلامی ۱۳۵۸ و با قوت و قدرت از منافع ملی، ارزش‌های اسلامی و دستاوردهای انقلاب اسلامی پاسداری می‌کند. شاید از بیرون این تداعی و احساس پیش آید که در برخی موارد اختلاف عقایدی در بین مردم وجود دارد، اما به محض آنکه بیگانه‌ای بخواهد چشم بد به ملت داشته باشد با هم متحد، یکپارچه و هماهنگ در راستای دفاع از انقلاب اسلامی هماهنگ هستند.

به عقیده شما آمریکا از شیوه حضور و مذاکره ایران در این مذاکرات به چه نتیجه‌ای رسیده است؟

به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نتوانستند خودشان را خوب در معادلات پیدا کنند. اروپایی هم به عنوان ایفاگر بخشی از این مذاکرات، متاسفانه از  سیاست مستقلی برخوردار نیستند و بیشتر تابع نظامات سلطه‌گر هستند.

به هر شکل تحلیل کلان ما این است که جمهوری اسلامی ایران دارای منطق و دارای قدرت گفتمانی بالا است که هیچ وقت از مذاکره هراس نداشته، اما مذاکره‌ای عزتمندانه و مبتنی بر دفاع از منافع کشور که حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت بشناسد و طرف‌های مذاکره خود را به آن پایبند بدانند و تهدید در آن نباشد و در آینده استوار باشد را قبول خواهد داشت. مشکلی که وین و دوحه با آن رو به رو بود، عدم توانایی آمریکایی‌ها برای تصمیم‌گیری است. ما همیشه از آمریکا و اروپا بی عملی شاهد بودیم و الان بزرگترین مشکل در مذاکرات نیز همین مساله است.

موضع ایران در خصوص روند مذاکرات  و رفع تحریم، کاملا روشن و مشخص است. پیام واضح ایران این است به روند دیپلماسی چندجانبه برای حل و فصل اختلافات پایبند و ملتزم هستیم. وزیر خارجه هم چند بار اشاره کرد اگر نبود اقدامات و تلاش‌های توام با حسن نیت ایران چه بسا پنجره دیپلماسی برای موضوعات باقیمانده تا الان باز نمی‌ماند و حتما طرف‌های مقابل و آمریکا می‌دانند باز ماندن پنجره مذاکرات و مفتوح ماندن میز مذاکره حاکی از تدبیر حکمیانه ایران است.

ایران مسؤولیت‌ها و تعهدات خود را به صورت کامل انجام داده و این دولت آمریکا بود که غیرقانونی و یکجانبه و خارج از مسئولیت‌های خود توافق را ترک کرده و از اجرای تعهداتش سرباز زده و این دولت‌های اروپایی برجام بودند که به رغم اینکه تعهد کردن مسئوولیت‌های خروج آمریکا را بپذیرند و این خروج غیرقانونی را جبران کنند به جز کلام خالی هیچ اقدامی را در عمل به تعهداتشان انجام ندادند. کسی که در مقام مطالبه گر و سؤال کننده است ایران است و ایران این حق را برای طرف‌ها قائل نیست که در مقام سؤال کننده و تهدید کننده قرار گیرند.

مذاکرات گرچه به نتیجه دلخواه طرفین نرسید ولی پیشرفتی حاصل کرده است و یا حداقل نقاط اختلاف را روشن تر کرده است. به عقیده شما اختلاف نظر فعلی حول چه مسائلی است؟

اول اینکه آمریکا حاضر نیست همه تحریم‌های جمهوری اسلامی را لغو کند. دوم، جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه به آمریکا و اروپا اجازه  نمی‌دهد که نهادهای انقلابی اش در تحریم باقی بمانند و طبیعی است که این از موضوعات محوری است.

نکته سوم تضمین آمریکایی‌ها است؛ آنها باید تضمین بدهند که دوباره بدعهدی و بدقولی نمی‌کنند.

نکته چهارم اینکه آمریکا باید بپذیرد که حتما صادق در قول و عمل باشند.  بنابراین راستی آزمایی برای ایران بسیار مهم است؛ ما نمی‌توانیم صنعت هسته‌ای را متوقف و تعطیل کنیم یا ظرفیت آن را کاهش  بدهیم و به عبارتی نقد را بدهیم و نسیه بگیریم. بنابراین باید تضمینی برای این مساله داشته باشیم.

لذا راستی آزمایی، تضمین، لغو تحریم ها و خارج کردن نهادهای انقلابی از تحریم ها و جلوگیری از بدعهدی ها و مغتنم شدن توافقات از جمله موضوعاتی است که هنوز به نتیجه نرسیده است. در واقع نشست های  برگزار شده تا کنون هنوز تضمین کننده خواسته ایران نبوده است.

با توجه به ادعاهای آمریکا بر تمایل به مذاکره و رفتار متضادی که در عمل دارد ، کشورمان چه رویکردی در خصوص ادامه مذاکرات خواهد داشت؟ آیا اراده ای در این زمینه وجود دارد؟

سیاست انداختن توپ از سوی آمریکا به زمین ایران یک سیاست بی اثر و بی فایده است. دولت آمریکا مسؤولیت وضعیت موجود است. این سیاست کمکی به دولت آمریکا، شرکای آن و توافق نخواهد کرد. موضع ایران روشن است و به صورت رسمی و در مذاکرات از طریق طرف‌های اروپایی به دولت آمریکا اعلام شده است.

اراده جمهوری اسلامی در این زمینه جدی است و اراده خود را نیز اثبات کرده است، اما اراده در طرف مقابل مشاهده نمی‌شود.

رویکرد جنابعالی درخصوص سفر اخیر ریس جمهور آمریکا به عربستان و مواضع آنها در این سفر در خصوص ایران چیست؟

سفر اخیر بایدن به عربستان شو منطقه‌ای است. رئیس جمهور آمریکا کارنامه خالی دارد و دستاوردی برای ملت آمریکا نداشته است.

شکست‌های پی در پی، فرار از افغانستان، فرار از عراق، فرار از سوریه و شکست مفتضحانه سیاسی در منطقه از مهمترین مواردی است که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد.

همه این موارد باعث شده تا مردم آمریکا احساس کنند که دوران ابرقدرتی آمریکا به سر آمده است.  چون مسئولان برای این افول و سراشیبی پاسخی ندارند، بنابراین هر از چند وقت یکبار شوی سیاسی منطقه ای دارند.

ما بارها به مسئولین منطقه ای گفته ایم و یادآور شده ایم. امنیت منطقه باید در سایه کشورهای منطقه فراهم شود. انرژی منطقه باید  صرف رشد و پیشرفت منطقه شود و لازم است همه کشورهای منطقه به خودشان آیند.

در نهایت نکته قابل اهمیت این است که آقای بایدن همانند دیگر روسای جمهور به منطقه سفر کرده است و این سفر مساله جدیدی نیست. رفت وآمدها طبیعی است، اما آنچه مهم است این است که نباید در این سفرها از ادبیات تهدید آمیز علیه ایران استفاده کرد آنهم ملتی که به دنیا ثابت کره که تا چه میزان روی اصول خود پایبند بوده است.

از سویی دیگر ایران همزمان با مذاکرات تلاش خود را نیز برای خنثی‌سازی تحریمها در دستور کار دارد.   شاهد سفرهای متعدد رئیس جمهور و وزیر خارجه و سایر وزرا و مسؤولان عالیرتبه به کشورهای مختلف به خصوص در حوزه همسایگان بوده و هستیم که می‌تواند نمایی از ایران قوی و تجلی ایران قوی با به کارگیری دیپلماسی فعال و متوازن باشد.

گفتگو: محمد بروغنی