«اقتصاد ملی» از آخرین تصمیمات سیاستگذار گزارش می دهد
دوراهی کالابرگ یا تداوم پرداخت یارانه نقدی؟
این روزها زمزمه اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بر سر زبانها افتاده است. معاون وزیر اقتصاد روز یکشنبه از احتمال اجرای آزمایشی این طرح از ابتدای مهر ماه خبر داد. در صورت قطعی شدن این تصمیم و به شرط موافقت دولت با بازگشت قیمت چهار قلم کالای اساسی (مرغ، تخممرغ، شیر و روغن) به نرخ شهریور […]
این روزها زمزمه اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بر سر زبانها افتاده است. معاون وزیر اقتصاد روز یکشنبه از احتمال اجرای آزمایشی این طرح از ابتدای مهر ماه خبر داد. در صورت قطعی شدن این تصمیم و به شرط موافقت دولت با بازگشت قیمت چهار قلم کالای اساسی (مرغ، تخممرغ، شیر و روغن) به نرخ شهریور ۱۴۰۰، ماه جاری زمان خداحافظی با یارانه های نقدی خواهد بود و یارانه شهریور آخرین یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی است. هر چند از ابتدای اجرای مصوبه حذف ارز ۴۲۰۰ نیز دولت پرداخت یارانه های نقدی را به صورت موقت اعلام کرده بود، اما نظرسنجی ها نشان می دهد بسیاری از مردم یارانه نقدی را به کالابرگ ترجیح میدهند. رییس سازمان برنامه و بودجه روز گذشته با اعلام این مطلب گفت: قانون می گوید که یارانه به صورت کالابرگ باشد اما نظرسنجیهای رسمی نشان می دهد که مردم می خواهند در استفاده از آن آزاد باشند.
دولت در مسیر انتخاب بین کالابرگ و یارانه نقدی با نکات مثبت و منفی روبهرو است، انتخاب هریک از این مسیرها مزایا و مضراتی دارد. یکی از نکاتی که میتوان از مزایای طرح کالابرگ الکترونیکی برشمرد، تأمین حداقل کالری استاندارد خانوار است که با اجرای این طرح میتوان از وصول آن اطمینان حاصل کرد. البته یارانه نقدی برتری نسبی به کالابرگ الکترونیکی دارد و اختیار را به خود خانوار میدهد که چگونه یارانه دریافتی را هزینه کند چرا که ممکن است برای خانوار خرجهای ضروریتری وجود داشته باشد و بنا بر صلاحدید این مبلغ صرف هزینههای دیگری شود که عملاً این اختیار در طرح کالابرگ الکترونیک از خانوار ما سلب میشود.
صرفه جویی ۲۵۰ هزار تومانی برای دولت
از سویی دیگر طرف دیگر دومین نکتهای که قابل بحث است این است که دولت با کالابرگ الکترونیکی یارانه کمتری به لحاظ ارزش ریالی در اختیار مردم قرار میدهد. به عنوان مثال هزینه تامین ۴ قلم کالای اساسی برای خانواده ۴ نفره در حالی با کالابرگ به ۹۵۰ هزار تومان می رسد که این مبلغ در شرایط نقدی یکمیلیون و دویست هزار تومان است. همچنین اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی امکان ایجاد رانت و انحصار برای فروشندگان کالا و احتمالا تشکیل صف و ازدحام را نیز ایجاد می کند. اما یکی دیگر از مشکلات کالابرگ الکترونیکی، هزینه راهاندازی و اجرای این طرح است که برآورد مبلغ ۹۰۰ میلیارد تومانی شده است. این درحالی است که پرداخت یارانه نقدی هیچ هزینه اولیهای برای تأمین زیرساختهای پرداخت برای دولت ندارد و از این منظور پرداخت یارانه نقدی بهمنظور فراهم بودن زیرساختها، طرحی بسیار بهصرفهتر برای دولت است.یا این حال نکته ای که پرداخت یارانه نقدی به مردم را همیشه مورد انتقاد کارشناسان قرار داده، رشد نقدینگی در جامعه و تشدید کسری بودجه است که از این زاویه کالابرگ الکترونیکی نسبت به یارانه نقدی برتری نسبی دارد.
مردم چه می گویند؟
“قانون می گوید که یارانه به صورت کالابرگ باشد اما نظرسنجیهای رسمی نشان می دهد که مردم می خواهند در استفاده از آن آزاد باشند.” این ها اظهارات روز گذشته مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری است. او می گوید: “رسانهها تلاش کنند این را روشن کنند که مردم کدام روش را می پسندند و کدام به نفع آنها است.”گزارش های میدانی اقتصاد ملی نیز حاکی از آن است که اغلب مصاحبه شوندگان با قطع یارانه نقدی و جایگزین کردن آن با کالا برگ الکترونیکی مخالفند. آقای موسوی کالابرگ الکترونیکی را باعث افزایش تقاضا و کمبود کالا عنوان کرد. همچنین خانم ابراهیمی در این باره می گوید: با کوپنی شدن کالاها تا زمانی که دولت اعلام نکند اجازه خرید نخواهی داشت و اختیار از مصرف کننده سلب می شود. برخی از مصاحبه شوندگان نیز اساسا به گرانی های به وجود آمده پس از حذف ارز ۴۲۰۰ انتقاد داشتند. خانم گودرزی در این باره گفت: حاضرم مبلغ یارانه نقدی را به دولت برگردانم اما قیمت ها به روال سابق بازگرد. با این وجود برخی نیز معتقد بودند که پرداخت ریال می تواند در جامعه تورم مجدد ایجاد کند.
نگرانی از تورم ناشی از تزریق پول
اما عبدالرضا مصری، نائب رئیس مجلس درباره استفاده از کالابرگ الکترونیکی گفت: مجلس و دولت معتقدند که تزریق پول، تورم ایجاد میکند بنابراین موضوع کالابرگ، یعنی رساندن کالا به دست مصرفکننده، بهترین رویه است.او درباره ضرورت استفاده از کالابرگ الکترونیکی، اظهار داشت: دولت به دنبال سیستمی است که برای مردم مشکلی ایجاد نشود؛ خوشبختانه برای نان این موضوع در چند استان به صورت آزمایشی در حال اجرا است که به نظر میرسد پس از اجرای مرحله آزمایشی، فضا برای به موضوع کالابرگ آمادهتر خواهد شد.رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز با بیان اینکه کالابرگ الکترونیکی سبب چرخش پول و رسیدن آن به دست تولیدکننده میشود، گفت: کالابرگ مانع از متورم شدن بازار و در ادامه متلاطم شدن اقتصاد کشور خواهد شد.او بر ضرورت اجرای صحیح طرح کالابرگ الکترونیکی به عنوان مصوبه مجلس در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ تاکید کرد و گفت: از آنجا که پرداخت نقدی یارانه موجب تورم و افزایش نقدینگی در کشور میشود، تامین اقلام اساسی از طریق کالابرگ بهترین روش برای کمک به آنها به شمار میآید
کالا برگ چه ویژگی هایی دارد؟
پرداخت مبلغ کالا به قیمت شهریور ۱۴۰۰ یکی از ویژگی های کالابرگ است. البته در این مورد بین دولت و مجلس اختلاف نظر وجود دارد. دولت معتقد است با توجه به قیمت های جهانی و برخی دیگر از مشکلات اساسا امکان بازگشت قیمتها به شهریور ۱۴۰۰ وجود ندارد در مقابل مجلس بر اجرای این مصوبه از سوی دولت تاکید دارد. محمدباقر قالیباف چند هفته پیش در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان مجلس در صحن علنی درباره گرانی ها وعده داد تا از این مصوبه مجلس عقب نشینی نکند. برخی از نمایندگان نیز تاکید دارند که اساسا اجرای طرح کالابرگ بدون بازگرداندن قیمت به شهریور سال گذشته امکان پذیر نیست.یکی دیگر از ویژگی های کالابرگ، پرداخت مابه التفاوت توسط دولت و همچنین واریز مبلغ به نرخ آزاد به حساب فروشنده است.شواهد و قرائن نشان میدهد علاوه بر اینکه استقبال عمومی برای پرداخت یارانه نقدی میان عموم جامعه بیشتر است همچنین کالابرگ الکترونیک طرح پرچالشی برای دولت خواهد بود و فراهم کردن زیرساختهای آن دولت را با هزینههایی قابل توجه روبهرو میکند، بنابراین میتوان گفت در این شرایط حساس شاید بهتر باشد رویکرد دولت همان پرداخت یارانه نقدی باشد و اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی به آینده منتقل شود.
خبرنگار -سعیده زمانی
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.