تحول در سیاست‌گذاری جوانان

معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در نشست تشریح عملکرد یک‌ساله این معاونت، با اعلام پرداخت بیش از ۲۹۱ هزار فقره وام ازدواج در نیمه نخست سال جاری، از باقی ماندن بیش از نیم میلیون متقاضی در صف انتظار خبر داد و تأکید کرد که وزارتخانه هیچ نقش اجرایی در پرداخت این وام ندارد و صرفاً وظیفه نظارت و پیگیری تکالیف دستگاه‌های اجرایی را بر عهده دارد. علیرضا رحیمی، در این نشست از احیای سازمان ملی جوانان پس از ۱۵ سال، راه‌اندازی رصدخانه اجتماعی جوانان ایران، تشکیل مجلس مشورتی جوانان، برنامه‌ریزی برای اشتغال سربازان، و تدوین برنامه‌های ملی کاهش آسیب‌های اجتماعی خبر داد و گفت که حوزه جوانان بدون ساختار مناسب، دیده نمی‌شود و صدای جوانان به دولت نمی‌رسد.

به گزارش اقتصاد  ملی، نشست خبری معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، جایی بود که رحیمی تلاش کرد تصویری شفاف از وضعیت و اولویت‌های حوزه جوانان ارائه دهد. او سخنان خود را با موضوع وام ازدواج آغاز کرد؛ موضوعی که سال‌هاست به اصلی‌ترین مطالبه جوانان تبدیل شده و همین برجستگی، به گفته او، باعث کم‌رنگ شدن سایر بخش‌های مهم زندگی جوانان شده است.

رحیمی اعلام کرد که در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ جمعاً ۲۹۱ هزار و ۸۵۸ فقره وام ازدواج توسط شبکه بانکی پرداخت شده است. با این حال، تا پایان شهریورماه، ۵۴۱ هزار و ۲۱۵ متقاضی همچنان در صف انتظار قرار دارند؛ آماری که نشان می‌دهد تنها حدود ۴۰ درصد از کل متقاضیان توانسته‌اند وام را دریافت کنند.وی تأکید کرد:«وزارت ورزش و جوانان نقشی در پرداخت وام ندارد و تنها ناظر اجرای تکالیف قانونی است. بانک‌ها بر اساس منابع داخلی خود موظف به پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه هستند و همین موضوع، سهمیه‌ها را متفاوت می‌کند.به گفته او، در برخی استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان جنوبی، هرمزگان و آذربایجان غربی، سهم پرداختی‌ها تنها بین ۲۸ تا ۳۳ درصد بوده اما در استان‌هایی چون تهران، اصفهان، مرکزی و آذربایجان‌شرقی این نسبت به ۴۸ تا ۵۱ درصد می‌رسد.این آمارها نشان می‌دهد که تفاوت دسترسی جوانان به وام ازدواج در استان‌های مختلف کشور به شکل قابل توجهی مشهود است؛ موضوعی که معاونت جوانان آن را ناشی از اختلاف منابع بانکی و نوع عملکرد شبکه بانکی در نقاط مختلف می‌داند.

احیای سازمان ملی جوانان؛ بازگشت یک نهاد فراموش‌شده

یکی از مهم‌ترین محورهای نشست خبری، اعلام احیای «سازمان ملی جوانان» بود؛ نهادی که در سال ۱۳۸۹ با وزارت ورزش ادغام شد و به گفته رحیمی، «بزرگ‌ترین لطمه به حوزه جوانان وارد شد.او در این‌باره گفت:«جوانان یک موضوع فرابخشی است. وقتی حوزه‌ای درگیر مسکن، اشتغال، سلامت و ازدواج است، نمی‌توان آن را ذیل یک بخش تخصصی مانند ورزش ادغام کرد. به همین دلیل، ادغام سال ۸۹ باعث شد بسیاری از مطالبات جوانان بی‌پاسخ بماند.رحیمی افزود که با تأکید رئیس‌جمهور و پیگیری‌های انجام‌شده، احیای سازمان ملی جوانان پس از ۱۵ سال محقق شده است و اکنون زمینه برای ارتقای جایگاه اجرایی حوزه جوانان فراهم خواهد شد. او تأکید کرد:«بدون ساختار اداری درست، نه صدای جوانان شنیده می‌شود و نه تکالیف دولت در قبال آنان به شکل کامل اجرا می‌شود.

رصدخانه اجتماعی جوانان ایران؛ داده به جای تصور

رحیمی بخش مهمی از سخنان خود را به تحولات داده‌محور اختصاص داد. او گفت که پس از استقرار معاونت جوانان، رصدخانه اجتماعی جوانان ایران تأسیس شده است؛ سامانه‌ای که تاکنون ۹۸ موضوع محوری و بیش از ۶۷۰۰ لایه اطلاعاتی در آن ثبت شده است.این سامانه اطلاعات خود را از منابع مختلفی چون ثبت احوال، پایگاه رفاه ایرانیان و سازمان بهزیستی جمع‌آوری می‌کند. هدف آن، ارائه تحلیل‌های دقیق برای تصمیم‌گیری‌های اجرایی است.رحیمی با مثالی گفت:«اکنون می‌توانیم رابطه بین جمعیت زیر ۳۰ سال و نرخ خودکشی در استان‌ها را تحلیل کنیم. قبلاً چنین داده‌هایی وجود نداشت و تصمیم‌ها بیشتر بر اساس تصور و کلی‌گویی گرفته می‌شد.او همچنین از افتتاح قریب‌الوقوع «اتاق وضعیت» رصدخانه خبر داد؛ جایی که به صورت برخط داده‌ها و شاخص‌های اجتماعی نمایش داده می‌شود تا مدیران بتوانند تصمیم‌سازی مبتنی بر شواهد انجام دهند.

آسیب‌های اجتماعی؛ افزایش احساس، نه افزایش واقعیت

رحیمی به یکی از نگرانی‌های جامعه، یعنی افزایش آسیب‌های اجتماعی، نیز پرداخت. در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی هر روز اخبار بیشتری از خودکشی، خشونت یا اعتیاد منتشر می‌کنند، او تأکید کرد:احساس افزایش آسیب‌های اجتماعی لزوماً به معنای افزایش واقعی نیست. باید داده‌ها را معیار قرار دهیم. بسیاری از نگرانی‌ها ناشی از افزایش انتشار اخبار است، نه شاخص‌های واقعی.او با این حال تأکید کرد که یک‌سوم جمعیت کشور در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند و معاونت جوانان در حال تدوین «طرح ملی کاهش آسیب‌های اجتماعی با محوریت جوانان محلات» است.

مجلس مشورتی جوانان؛ انتخاب نمایندگانی از سوی خود جوانان

یکی از نوآورانه‌ترین پروژه‌های معاونت امور جوانان، تشکیل مجلس مشورتی جوانان ایران است؛ مدلی شبیه مجلس شورای اسلامی اما برای گروه سنی ۱۵ تا ۳۵ سال.رحیمی گفت که در این مدل،«هیچ مدیر یا نهادی نمی‌تواند نماینده تعیین کند؛ نماینده تنها با رأی جوانان انتخاب می‌شود.این ساختار با فناوری بلاک‌چین و سامانه «جوان پلاس» اجرا خواهد شد و قرار است کمیسیون‌های تخصصی آن در شورای عالی جوانان تشکیل شود.رحیمی افزود:این مدل هزینه زیادی ندارد، اما می‌تواند صدای بی‌صدایان را به دولت برساند و فاصله میان جوانان و حاکمیت را کاهش دهد.

آمار ازدواج و طلاق؛ تصویری از تحولات جمعیتی

رحیمی سپس به ارائه آخرین آمار ازدواج و طلاق در کشور پرداخت؛ آماری که نشان‌دهنده تغییرات اجتماعی مهمی است:

میانگین سن ازدواج در سال ۱۴۰۳

مردان: ۲۸.۳ سال

زنان: ۲۴.۱ سال

میانگین سن طلاق

مردان: ۳۹ سال

زنان: ۳۴.۳ سال

بالاترین سن ازدواج مربوط به استان‌های تهران، البرز و ایلام است و کمترین میانگین سن، به سیستان و بلوچستان و خراسان‌ها تعلق دارد.یکی از آمارهای جالب نشست، ثبت بیش از ۲۲۴۹ ازدواج مردان بالای ۷۵ سال بود. به گفته رحیمی از این تعداد، ۱۶۹۱ نفر هیچ تجربه طلاقی نداشته‌اند و ۱۲۷ مورد مربوط به طلاق‌های قبلی بوده است.

دوره‌های مشاوره و آموزش ازدواج؛ ۳۹۲ هزار نفرساعت آموزش

رحیمی در بخش دیگری از گزارش عملکرد یک‌ساله، از برگزاری ۲۸۰۹ کارگاه ازدواج و خانواده خبر داد و گفت که مجموع آموزش‌ها در این دوره‌ها به ۳۹۲ هزار نفرساعت رسیده است.او گفت:«بیش از ۳۴ هزار جلسه مشاوره رایگان برای ۱۹ هزار جوان برگزار شده که اغلب شامل دهک‌های پایین بوده‌اند.در حال حاضر ۱۵۰۰ مرکز مشاوره در کشور فعالند که ۵۰۴ مرکز تخصصی مشاوره ازدواج هستند. همچنین ۱۴۰ جشن ازدواج ملی و استانی و جشنواره هنری «نسل اوبی» نیز برگزار شده که ۶ هزار اثر هنری در آن شرکت داشته‌اند.

دو طرح ملی اشتغال

در حوزه اشتغال، رحیمی از دو طرح ملی خبر داد: طرح مهتاب:تمرکز بر مهارت‌آموزی نوجوانان و جوانان به‌ویژه در دهک‌های پایین.طرح شهید سرلشکر باقری:مدل به‌روزشده طرح سرباز ماهر که برای سربازان ۶ ماه آخر خدمت، دوره‌های تخصصی فنی‌وحرفه‌ای طراحی شده است.به گفته رحیمی،«هدف این است که ۵۰ هزار سرباز شاغل شوند. این تعهد را خود معاونت داده و از ما خواسته نشده است.او اضافه کرد که آموزش‌ها بر اساس تحصیلات، پیشینه خانوادگی و علایق جوانان طراحی شده و نتیجه آن ورود جوانان به بازار کار پس از پایان خدمت خواهد بود.

اعتبارات اشتغال جوانان؛ جهش از ۳ میلیارد به ۱۲۹۰ میلیارد تومان

رحیمی در بخشی از سخنان خود به افزایش چشمگیر منابع اشتغال اشاره کرد:«در گذشته فقط دو تا سه میلیارد تومان منابع برای اشتغال جوانان وجود داشت و همین مقدار هم جذب نمی‌شد. اما امسال ۱۲۹۰ میلیارد تومان از سازمان برنامه و بودجه جذب کردیم.با قرارداد منعقدشده با بانک توسعه تعاون، سقف تسهیلات می‌تواند به ۴۸۷۰ میلیارد تومان برسد. تاکنون ۸۴ میلیارد تومان پرداخت شده و هزاران پرونده در حال بررسی است.رحیمی تأکید کرد که شرط دریافت وام، بیمه‌کردن حداقل یک جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله است تا اشتغال واقعی ایجاد شود نه صوری.

مشارکت سیاسی و اجتماعی جوانان؛ هدف کاهش فاصله با دولت

رحیمی در بخش پایانی نشست، از تلاش‌های معاونت برای بالا بردن سطح مشارکت سیاسی جوانان گفت. او تأکید کرد:«هدف ما این است که گسست میان دولت و نسل جوان کمتر شود. رسانه‌ها، جامعه مدنی و نهادهای قانونگذار نقش کلیدی دارند.او اعلام کرد که مجلس جوانان پیش از انتخابات شوراهای ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد تا جوانان بتوانند فعالانه در عرصه عمومی مشارکت کنند.

 وعده اصلاح ساختار و افزایش اثرگذاری جوانان

نشست خبری معاون امور جوانان تصویری جامع از وضعیت جوانان در کشور ارائه داد؛ از چالش‌های حاد مانند تأخیر طولانی در دریافت وام ازدواج و مشکلات ساختاری، تا برنامه‌های جدیدی چون احیای سازمان ملی جوانان، رصدخانه اجتماعی، مجلس جوانان، طرح‌های اشتغال و دوره‌های مشاوره ازدواج.رحیمی در پایان تأکید کرد:«ما خود را مدعی‌العموم مطالبات جوانان می‌دانیم. بدون ساختار مناسب، حضور جوانان دیده نمی‌شود. امیدواریم تا پایان دولت بتوانیم فاصله ایجاد شده میان جوانان و حکومت را کاهش دهیم.