«اول همسایگان» در اولویت دیپلماسی دولت آینده باشد
مهدی خورسند پژوهشگر اقتصادسیاسی و کارشناس روابط بینالملل، درخصوص بایستههای رییسجمهور ایدهآل، اظهار داشت: فردی که به عنوان رییسجمهور برگزیده میشود باید در برخی از خصیصهها توانمندی خاصی داشته باشد. با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی کشور، فردی باید از سوی مردم به عنوان رییسجمهور انتخاب گردد که برنامه عملیاتی و قابل اجرا […]
مهدی خورسند پژوهشگر اقتصادسیاسی و کارشناس روابط بینالملل، درخصوص بایستههای رییسجمهور ایدهآل، اظهار داشت: فردی که به عنوان رییسجمهور برگزیده میشود باید در برخی از خصیصهها توانمندی خاصی داشته باشد. با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی کشور، فردی باید از سوی مردم به عنوان رییسجمهور انتخاب گردد که برنامه عملیاتی و قابل اجرا در حوزه دیپلماسی اقتصادی داشته باشد. شرایط اقتصادی کشور بشدت تحت تأثیر تکانههای خارجی قرار دارد و عملا متخاصمین علیه نظام، با یک موج رسانهای، بازار داخلی ایران را تحت تاثیر قرار میدهند. متاسفانه در ۱۰سال گذشته، کشور بشدت نگاه به بیرون داشت و اتکای به داخل را از دست داد کمااینکه برای داشتن روابط خارجی قوی، نیازمند قوی بودن در داخل بودیم که دولتهای دهم، یازدهم و دوازدهم در این امر غفلت زیادی داشتند.
وی در ادامه افزود: طبق اصول پذیرفته شده نظریات روابط بینالملل، لایههای قدرت ابتدا باید در داخل یک کشور شکل بگیرد تا کشوری قدرتمند به حساب بیاید. قدرت شاید تا اواخر قرن بیستم منحصرا به قدرت نظامی بود اما تمامی توانمندیهای داخلی اعم از مولفههای فرهنگی و اجتماعی هم این روزها از ابزارهای قدرت یک کشور محسوب میشوند. تصور کنید کشوری قدرت نظامی بالایی داشته باشد اما مردمش اقبالی به نظام حاکم نداشته باشند، کمااینکه مردم آن کشور در مسیر پیروزی در جنگ مقابل متخاصمین کارشکنی کنند. در همین راستا است که یکی از مولفههای قدرتساز برای هر کشوری مولفه توانمندی اقتصادی است. ایران عزیز ما نیز از این قاعده مستثنی نیست.
از فرصتهای طبیعی اقتصادی خود غافلیم
این پژوهشگر اقتصادسیاسی در ادامه به مولفههای قدرتساز اقتصادی ایران اشاره کرد و گفت: ظرفیتهای بسیار زیاد طبیعی و همچنین موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک کشورمان و همچنین وجود جوانان نخبه و دانشمند، موقعیت ایران را در منطقه و دنیا منحصربهفرد کرده است. علاوه بر توانمندی ایران در منابع انرژی، ایران دارای مزیت نسبی در موقعیت جغرافیایی است. ایران تنها مسیر دسترسی ژئوکالچر خود به آبهای آزاد است. کریدور شمال-جنوب، ارزانترین و امنترین مسیر برای کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و روسیه برای رسیدن به شبهقاره و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس میباشد. تمامی خطوط ترانزیت حمل و نقلی و انرژی مهم دنیا، به دلیل صرفههای اقتصادی و زمانی و مقوله مهم امنیت، جغرافیای ایران را بر مسیرهای دیگر ترجیح میدهند. ابر پروژه «یک کمربند-یک راه» که توسط چین در حال ایجاد و انجام است و ابزار مهم عملیاتی شدن «نظم نوین جهانی چین» هم به شمار میرود از جغرافیای ایران خواهد گذشت و از محل «راه جدید ابریشم» ترانزیت حدود ۷۰کشور دنیا از خاک ایران میگذرد. کریدور شرق-غرب میتواند شبهقاره را به مدیترانه وصل کند و چرخه مالی ایجاد شده از محل این کریدورها کاملا ایران را از خامفروشی سوختهای فسیلی بینیاز میگرداند. اما نکته اساسی این است که ما با علم بر این توانمندیها، باز کردن گرههای خود را در چشمداشتن به غرب میبینیم و منتظر گوشهچشم غربیها هستیم.
توسعه از غرب به شرق تغییر مسیر داده است
خورسند تأکید کرد: متاسفانه مسیر حرکت توسعه در دنیا را دنبال نمیکنیم. شاید روزی توسعه در اروپا و آمریکا بود اما روند توسعه به پشت دیوار چین رسیده و کمتر از ۲۰سال آینده شرق عالم، میزبان توسعه است. ما باید توجه ویژه داشته باشیم که در نظم نوین جهانی چه جایگاهی خواهیم داشت؟ امروز ایران در منطقه پرآشوب غربآسیا، لنگرگاه امنیت است و کالای باارزش امنیت را که با هزینه زیادی تأمین کرده را به رایگان در اختیار غربیها و شرقیها قرار داده است. ایران باید بتواند به درستی توانمندیها و مزیتهای خود را به طرفهای دیگر تحمیل کند و از آنها امتیاز بگیرد. در قرارداد ۲۵ساله ایران و چین، معتقدم کشوری که دست برتر در این توافق را دارد، ایران است. این ما هستیم که مزیتهای بیشتری برای چین در این توافق داریم و تیم دیپلماسی ما در دولت آینده باید بتواند به درستی از این مزیتها در گرفتن امتیازات اساسی از طرف چینی اقدام کند.
اول همسایگان!
این کارشناس روابط بینالملل در ادامه به توصیه به نامزد پیروز انتخابات ریاستجمهوری، گفت: معتقدم نامزدها باید تیم سیاست خارجی خود را معرفی کرده و تیم سیاست خارجی آنها به دفاع از برنامههای آنها بپردازد. در دولت دوازدهم که تغییر ساختار در وزارت خارجه ایجاد شد، معاونت دیپلماسی تشکیل گردید اما صرف داشتن چنین معاونتی، اتفاقی برای کشور رقم نخواهد زد. سال گذشته معاون اقتصادی وزارت امور خارجه گفت که دورههای آموزش اقتصادی برای سفرای ایران برگزار کردهاند، که سخنانی واقعا حیرتانگیز بود. اقتصاد به شم و علم نیاز دارد و برگزاری یک کارگاه آموزشی، سفرایی که نگاه امنیتی به دیپلماسی خارجی دارند را تغییر ذهنی نخواهد داد. سفارتخانههای ایران به خصوص در کشورهای همسایه حتما باید توسط افرادی اداره شوند که دیپلماسی اقتصادی خوانده باشند یا حتما از کارشناسان این حوزه بهره گیرند. کشورهای همسایه ایران بازار بسیار بکری دارند که امروز از سوی ترکیه و چین به قبضه درآمدهاند در صورتیکه میتوان با فعال کردن دیپلماسی عمومی، زمینه رسیدن به بازارهای کشورهای همسایه را در کوتاهمدت فراهم کرد. ایران به دلیل همجواری با کشورهای زیاد و زبان و فرهنگ مشترک با اغلب این کشورها، زمینههای تفاهم بالاتری با همسایگان دارد ولی این مهم مورد غفلت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: دولت بعد باید توجه ویژهای به همسایگان داشته باشد. تعامل اقتصادی با همسایگان، ضمن تضمین استقلال اقتصادی کشور و دور ماندن ایران از تحریمهای دشمنان، امنیت مرزهای کشور را نیز تأمین خواهد کرد. همسایگان تنها کشورهای پیرامونی ایران نیستند. معتقدم دولت آینده باید یک برنامه دقیق و هدفمند و چند لایه برای همسایگان داشته باشد. لایه اول همسایگان پیرامونی و دارای مرز مشترک با ایران هستند که در ابتدا با استفاده ابزارهای دیپلماسی عمومی، سریعا مسیر تنشزدایی با آنها باید طی شود. در گام بعد، تعاملات اقتصادی از طریق ایجاد اتاقهای بازرگانی مشترک فعال، تشکیل و یا در صورت وجود، بیش از پیش تقویت گردد. در لایه بعدی، ژئوکالچر ایران است که باید سریعا مورد عنایت ویژه قرار گیرد. کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و شرق آسیا و همچنین احیای روابط با کشورهای مسلمان بلافاصله باید در دستور کار قرار گیرد. بغیر از کشورهای شرق آسیا، تعاملات اقتصادی ما با اوراسیا و کشورهای مسلمان بشدت پایین است که البته این موضوع تحت تاثیر نظامات معنایی منفی قرار گرفته که البته ریشهای نیست و غالبا سوءتفاهم است و میتوان در قالب تعاملات اقتصادی این سوءتفاهمات را رفع کرد. پیشنهاد میشود، دولت آینده فورا پیشنهاد ایجاد یک «اتحادیه اقتصادی اسلامی» را پیشنهاد و پیگیری کند تا زمینههای اعتمادسازی سیاسی نیز در کنار این اتحادیه ایجاد گردد.
وزارتخارجه نیاز به پوستاندازی و تغییر تفکر دارد
این پژوهشگر اقتصادسیاسی در ادامه به ضرورت تغییر تفکر در وزارت خارجه اشاره کرد و اظهار داشت: وزارت خارجه ما نیاز به پوستاندازی دارد. متاسفانه باید با صراحت عرض کنم وزارتخارجه حلقه بسیار محدودی از افراد را در خود جای داده و در این حلقه، فکر نو و ایده نوین تقریبا جایی تاکنون نداشته است اما دولت جدید ضرورت دارد به ایده «اول همسایگان» توجه زیادی داشه باشد.
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.