آسیب وارده کرونا به بنگاههای کوچک و متوسط و امید به بهبود در ۲۰۲۱
بحران چندجانبه پیش آمده در سال ۲۰۲۰ بواسطه همهگیری ویروس کرونا، در نوع خود در دنیا بیسابقه بود و تبعات و ابعاد بسیار مختلفی داشت. این همهگیری علاوه بر فشار بر بخش درمان، موجب مشکلات اقتصادی، مالی، تجاری، اجتماعی و … شد که از آن جمله میتوان به کاهش رشد اقتصادی کشورها، افت روند سرمایهگذاری […]
بحران چندجانبه پیش آمده در سال ۲۰۲۰ بواسطه همهگیری ویروس کرونا، در نوع خود در دنیا بیسابقه بود و تبعات و ابعاد بسیار مختلفی داشت.
این همهگیری علاوه بر فشار بر بخش درمان، موجب مشکلات اقتصادی، مالی، تجاری، اجتماعی و … شد که از آن جمله میتوان به کاهش رشد اقتصادی کشورها، افت روند سرمایهگذاری و تامین مالی، افزایش بیکاری و نیز فشار بسیار شدید بر بخشهای مختلف اقتصادی همچون گردشگری، انرژی، حمل و نقل هوایی و … اشاره کرد.
درکل تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۳/۴ % کاهش یافت. از این میان رشد اقتصادی منطقه یورو ۴/۷- % و ایالات متحده ۶/۳-% بود. البته لازم به ذکر است که چین تنها کشوری بود که توانست از بروز بحران کرونا منتفع شده و جایگاه اقتصادی خود در جهان را بهبود بخشد و رشد اقتصادی ۳/۲ + % را در ۲۰۲۰ به ثبت برساند.
براساس تخمین آنکتاد، در حوزه «سرمایه گذاری مستقیم خارجی» (FDI) جهان کاهشی معادل ۴۰% در مقایسه با سال قبل را تجربه کرد که این میتواند برای کشورهای آسیب پذیر و با ساختار ضعیف یک فاجعه باشد؛ زیرا «سرمایه گذاری مستقیم خارجی» همچنان مهمترین منبع تامین مالی خارجی برای کشورهای در حال توسعه است. انتظار می رود سرمایهگذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۲ رو به بهبود رود.
براساس ارزیابی های آنکتاد، در سال ۲۰۲۰ تجارت بین الملل هم در بخش کالا و هم در بخش خدمات آسیب جدی دید، به نحویکه به ترتیب افت ۶/۵% و ۴/۱۵ % را تجربه نمود، البته انتظار می رود تجارت در سال ۲۰۲۱ روند رو به رشدی داشته باشد.
از سوی دیگر، بدنبال افزایش نگرانی ها در خصوص رشد بیسابقه اعسار شرکتها، «اتاق بازرگانی بینالملل»(ICC) از دولتهای کشورهای G20 درخواست کرد تا بصورت اضطراری به افزایش در دسترس بودن تامین مالی تجاری کمک کنند. در این خصوص همچنین آمده است که «تامین مالی تجاری» می تواند به عنوان یک «ریسمان نجات» برای کسب و کارهای کوچکتر عمل کند و بدین ترتیب به تقویت حدود ۸۰% تجارت جهانی کمک کند. اما متاسفانه شواهدی بدست آمده که نشان میدهد عرضه تامین مالی به بنگاه های کوچک و متوسط بویژه کسب وکارهای متعلق به بانوان روند کاهشی داشته زیرا بانکها روز به روز ریسک گریزتر میشوند.
استفاده از برنامههای تضمین ریسک و تزریق به این برنامهها و اصلاح قوانین و مقررات از یک سو و از سوی دیگر کاهش وابستگی به مستندات کاغذی در تامین مالی تجارت بین الملل بعنوان مهمترین راهکارهای فوری شناخته شدهاند. این درحالیست که حتی قبل از بروز همهگیری کرونا، بیش از ۵۰% درخواستهای بنگاههای کوچک و متوسط برای تامین مالی تجاری رد میشد، البته این نرخ برای شرکتهای چند ملیتی بزرگ حدود ۷% است.
در صورت عدم دخالت مستمر دولتها، انتظار می رود که بیش از نیمی از کسب و کارهای کوچک در کشورهای کمتر توسعه یافته در شش ماه آینده برای همیشه بسته شوند. این اتاق قبلا هشدار داده بود که بعد از پایان همهگیری، بازار جهانی به ۵ تریلیون دلار اعتبار تجاری نیازمند است تا بتواند به حجم تجارت سال ۲۰۱۹ برگردد.
در کل در خصوص تامین مالی، بنا به تحلیل های به عمل آمده انتظار می رود که با توجه به شروع واکسیناسیون، سطح آن در اواسط ۲۰۲۱ به میزان پیش از کرونا برگردد و حتی شاید رشدی معادل حدود ۷% را شاهد باشد.
ریسک عدم پرداخت شرکتها بزرگترین چالش در حوزه تامین مالی تجاری در سال ۲۰۲۰ بود. ابزارهای کاهش دهنده ریسک تامین مالی تجاری همچون ضمانتنامهها و بیمه نامههای اعتباری، در این بحران بسیار کارآمد عمل کردند، البته نقش دولتها در تضمین و حمایت حداکثری از نهادهای تضمین کننده یا بیمهای به منظور به حداقل رساندن آسیبهای اقتصادی و مالی بویژه اعسار شرکتها راهبردی و بارز بود. در این میان انتظار می رود که بسته به میزان حمایت دولت هر کشور، عدم توانایی در پرداخت شرکتها در سال ۲۰۲۱ تداوم یابد.
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۱ در سایه واکسیناسیون کرونا بهبود یابد و از نیمه دوم این سال بصورت مشخص رشد اقتصاد جهانی را تجربه کنیم.
البته توصیه هایی نیز برای تسریع روند بهبود اقتصادی ارائه شده، همانند آنچه آنکتاد در بیانیه خود اعلام داشته که اقداماتی همچون بخشش بدهیها، افزایش همکاریها، دیجیتالی شدن بیشتر جهان و نیز ایجاد زنجیره ارزش کوتاهتر و منطقهایتر باید زیربنای اصلی سیاستگزاری دولتها باشد.
برای مطالعه بیشتر در خصوص مطالب فوق، به خبرنامه «ابزارهای تامین مالی تجاری – شماره ۳» که به زودی در پایگاه اینترنتی این صندوق منتشر میشود، مراجعه کنید.
* یادداشت کتایون ولی زاده، مشاور مدیرعامل در امور بین الملل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک
نظرات و تجربیات شما لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.